Kilravock – wieża mieszkalna

Historia

   Ziemie Kilravock zostały nabyte w pierwszej połowie XIII wieku przez Hugha Rose z Geddes. W 1460 roku jeden z jego potomków, siódmy baron Kilravock, otrzymał od lorda Isles i earla Ross pozwolenie na wybudowanie wieży mieszkalno – obronnej. W latach 80-tych XV wieku miała zostać uszkodzona w trakcie walk z klanem Mackintosh. W 1562 roku odwiedziła ją w podróży królowa Maria Stewart, a w 1746 roku w Kilravock bawił Charles Edward Stuart przed bitwą pod Culloden. Dla odmiany po bitwie w Kilravock przebywał jego przeciwnik książę William, diuk Cumberland. Średniowieczna wieża mieszkalna była już wówczas tylko jednym z nowożytnych zabudowań pałacowych, jakie dostawiano do niej począwszy od XVII wieku.

Architektura

   Wieża wzniesiona została w pobliżu zachodniego, wysokiego brzegu rzeki Nairn, na planie prostokąta o wymiarach 11,9 x 9,4 metra, z murami grubości dochodzącej w przyziemiu do 2,1 metra. Jej elewacje przepruto jedynie niewielkimi, czworobocznymi oknami i otworem wejściowym, a zwieńczono okazałym przedpiersiem osadzonym na wystających z lica muru wspornikach, przechodzącym w trzech narożnikach w obłe bartyzany. Czwarty narożnik, będący zakończeniem klatki schodowej, uzyskał formę czworobocznej wieżyczki obserwacyjnej. Przedpiersie z krenelażem osłaniało otwartą galerię obronną, która otaczała przykryte dwuspadowym dachem poddasze.
   Wewnątrz wieży zastosowano typowy podział na ciemne i słabo wentylowane przyziemie o gospodarczym przeznaczeniu oraz trzy piętra przystosowane do celów mieszkalnych. Tradycyjnie na pierwszym piętrze funkcjonowała aula (ang. hall), czyli komnata reprezentacyjna w której skupiało się dzienne życie mieszkańców wieży. Dwa wyższe piętra zajmowane były przez bardziej prywatne pomieszczenia mieszkalne, służące głównie za sypialnie. Poddasze mogło być wykorzystywane przez służbę i straż oraz jako dodatkowa przestrzeń gospodarcza.
   Cztery główne kondygnacje oraz poddasze skomunikowane zostały za pomocą cylindrycznej klatki schodowej osadzonej w grubości muru południowo – wschodniego narożnika. Sklepione zostało jedynie gospodarcze przyziemie, pierwotnie dostępne jedynie z poziomu piętra. Górne kondygnacje reprezentacyjne i mieszkalne przykryte zostały drewnianymi, płaskimi stropami. W typowy dla XV-wiecznych szkockich wież mieszkalnych sposób zostały one zaopatrzone w kominki, komory w grubości murów, w tym niektóre zakończone latrynami, i głębokie wnęki okienne z bocznymi siedziskami. Aula na pierwszym piętrze uzyskała nietypowo otwór okienny ponad kominkiem, którego przewód kominowy musiał z tego powodu zostać wygięty do jednego z boków ściany.

Stan obecny

   Wieża zachowała się do czasów współczesnych w dobrym stanie, lecz jest dziś otoczona przez nowożytne zabudowania, posiada też przeprutych co najmniej kilka współczesnych okien. Obecnie znajduje się w rękach prywatnej organizacji i nie jest udostępniona dla zwiedzających. Wnętrza zapewne zostały zmodernizowane, ale zachowało się sklepienie na poziomie przyziemia, oryginalne wnęki okienne, klatka schodowa, czy też kominek w auli.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.

Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 1, Edinburgh 1887.
Salter M., The castles of western and northern Scotland, Malvern 1995.
Tranter N., The fortified house in Scotland, volume V, north and west Scotland, Edinburgh 1986.