Historia
Pomimo, iż kaplica, a właściwie kościół parafialny, a także wyspa na której został zbudowany, otrzymały patrona w postaci św. Kennetha (Cainnecha) z Aghaboe, współczesnego św. Kolumbanowi, nie ma dowodów, iż na Inch Kenneth funkcjonowała wczesnośredniowieczna chrześcijańska społeczność. Kościół zbudowany został najpewniej w XIII wieku. Odnotowano go w źródłach pisanych w 1380 i 1549 roku jako świątynię parafialną. Co najmniej od XVI wieku jego plebana powoływały augustianki z Iony, które były właścicielkami Inch Kenneth oraz wyspy Eorsa. W 1574 roku ostatnia przeorysza przekazała miejscowe dobra Hectorowi MacLean z Duart, co prawdopodobnie wiązało się także z zaprzestaniem użytkowania kościoła. Od czasu do czasu musiał być on jednak wykorzystywany do celów grzebalnych przez MacLeanów, gdyż przeprowadzono nawet jego remont (przypory wschodnie). Pod koniec XVIII wieku świątynia znajdowała się już w stanie niezadaszonej ruiny.
Architektura
Kościół wybudowano na łagodnym stoku opadającym na południe ku piaszczystym, zdatnym do przybijania łodzi brzegom wyspy Inch Kenneth. Obszar wokół budynku chroniony był wywyższeniem terenu na zachodzie oraz kamiennym murem otaczającym przykościelny cmentarz po stronie wschodniej i południowej.
Kościół był prostą budowlą salową na planie prostokąta o długości 12,3 metrów na linii wschód – zachód oraz szerokości 6 metrów na linii północ – południe. Grubość jego murów była znaczna jak na wiejską świątynię i wynosiła od 0,9 do 1,2 metra. Wejście umieszczono w zachodniej części ściany północnej, gdzie usytuowano uskokowy portal, z wałkami w ościeżach osadzonymi na sfazowanych bazach. Jego archiwolta prawdopodobnie miała formę ostrołuczną. Oświetlenie zapewnione było tylko dla wschodniej części kościoła, dwoma oknami przebitymi w ścianie wschodniej i pojedynczymi we wschodnich partiach ścian północnej i południowej. Ewentulanie dodatkowe okno mogło znajdować się w zniszczonej zachodniej części ściany południowej. Wszystkie okna szeroko rozglifiono do wnętrza. Były one wąskie, stosunkowo wysokie, zamknięte lekkimi ostrołukami.
Wewnątrz część kapłańską od części nawowej, przeznaczonej dla wiernych, oddzielał jedynie pojedynczy stopień. Przy ścianie wschodniej pośrodku umieszczono podstawę ołtarza o wymiarach 1,9 x 1,2 metra, natomiast przy narożnikach wschodnich, blisko podłoża, utworzono dwie wnęki – półki ścienne. Powyżej nich ze ścian wysunięto pojedyncze kamienie, których płaskie powierzchnie zapewne służyły za półkę dla świec bądź lamp oliwnych.
Stan obecny
Kościół zachował się w formie niezadaszonej ruiny, z murami sięgającymi korony ścian obwodowych za wyjątkiem zniszczonej zachodniej części ściany południowej oraz niezachowanych szczytów. W okresie nowożytnym, w XVI lub XVII wieku ściana wschodnia musiała grozić zawaleniem, gdyż podparta została dwoma masywnymi przyporami. Okna w ścianach wzdłużnych utraciły górne partie, podobnie jak portal wejściowy. W dobrym stanie zachowały się natomiast oba okna wschodnie, przy kościele znajduje się również kilka średniowiecznych płyt nagrobnych oraz rzeźbionych krzyży.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
MacGibbon D., Ross T., The ecclesiastical architecture of Scotland from the earliest Christian times to the seventeenth century, t. 1, Edinburgh 1896.
The Royal Commission on the Ancient Monuments of Scotland, Argyll, An Inventory of the Ancient Monuments, volume III, Mull, Tiree, Coll & Northern Argyll, Edinburgh 1980.