Historia
Nie wiadomo kiedy ani kto wzniósł zamek Duntrune, znany także pod nazwą Duntroo. Najwcześniej dojść do tego mogło w XIII wieku, a więc w okresie w którym na terenach zachodniej części Szkocji powstało wiele bezwieżowych zamków, których obrona oparta była na prostym obwodzie murów. Nie można jednak wykluczyć późniejszej budowy, nawet pod koniec XV stulecia. Po raz pierwszy zamek Duntrune bezpośrednio odnotowany został w źródłach pisanych dopiero w 1640 roku, choć miejscowe dobra były wielokrotnie wspominane w okresie średniowiecza.
Zamek leżał na terenie włości (ang. lordship) Ardskeodnish, będącej co najmniej od 1315 roku w rękach Campbellów z Lochawe, a wcześniej włączonej w obręb domeny królewskiej. W 1423 roku Duncan Campbell z Lochawe podarował swemu bratu o tym samym imieniu rozległą część okolicznych ziem wraz z urzędem stewarta. Donacja ta odnowiona została w 1466 i 1489 roku dla kolejnych dziedziców, przy czym w żadnym z dokumentów sam zamek nie został wspomniany, choć w 1448 roku Duntrune złączone zostało z głową rodu.
Pod koniec XVI wieku Duntrune wciąż było własnością klanu Campbellów. Niejaki John Campbell z Duntrune został odnotowany w źródłach pisanych w 1587 roku. Około 1600 roku jego ród przebudował zamek, zapewne by zwiększyć standard mieszkalny. W latach 40-tych XVII wieku na zamku osadzono garnizon, w związku z inwazją na Argyll Alasdaira MacDonalda. W 1646 roku Duntrune według tradycji oblegać chciały odziały wrogiego klanu MacDonaldów, w trakcie najazdu na ziemie Campbellów wojsk markiza Montrose, jednak do ataku najpewniej nie doszło. W 1685 roku natomiast zamek spaliły wojska earla Argyll. Odbudowane, Duntrun zamieszkiwane było przez Campbellów do 1796 roku, kiedy to sprzedali oni swe dobra Neillowi Malcolmowi z Poltalloch. Nowy właściciel przeprowadził gruntowny remont budowli, a kolejne prace remontowo – budowlane prowadzono w latach 1954 – 1957.
Architektura
Zamek zbudowano na półwyspie wcinającym się w północną część Loch Crinan, do którego wód opadał stromymi i skalistymi skarpami. Połączenie z lądem zapewniała szyja po stronie północnej i północno – wschodniej, natomiast po wschodniej stronie znajdowała się płaska plaża zdatna do przybijania łodzi. Droga do zamku pierwotnie mogła być chroniona przekopem lub naturalnym, niedużym parowem, oddzielającym półwysep od wzniesienia po północno – wschodniej stronie.
Pierwotnie Duntrun był prostą budowlą składająca się z masywnego muru o grubości od 1,5 do 2 metrów oraz wysokości między 7,3 a 8,5 metra, otaczającego nieregularny, zbliżony do owalu dziedziniec o wymiarach 21 x 15 metrów. Mur zwieńczony został chodnikiem obronnym oraz krenelażem. Bramę umieszczono po stronie północno – wschodniej, czyli najdalszej od Loch Crinan, a najbliższej szyi półwyspu. W późniejszym okresie wzmocniono ją o niższe przedbramie, uformowane w wąski korytarz bramny, zakręcający przy północnej części głównego muru obronnego. Dodatkowo blisko zachodniego narożnika funkcjonowała pomocnicza furta o szerokości 1,4 metra, zamykana drzwiami blokowanymi ryglami osadzanymi w otworach w murze.
Zabudowania mieszkalne najpewniej mieściły się w najbezpieczniejszej, południowej części dziedzińca, po przeciwnej stronie wjazdu. Ich pierwotna forma nie jest znana. W południowym narożniku muru znajdowała się latryna z kanałem odpływu zakończonym wnęką o szerokości 0,8 metra, skierowaną na nadbrzeżne skały.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowała się duża część pierwotnego muru obronnego, w którego południowy fragment wtopiony jest XVII-wieczny budynek (przebudowany dodatkowo u schyłku XVIII wieku), powstały jednak i częściowo wykorzystujący wcześniejsze, średniowieczne jeszcze zabudowania. Krenelaż wieńczący mur najpewniej jest wynikiem renowacji z XVIII wieku. Duntrun obecnie znajduje się w rękach prywatnych i nie jest udostępniony dla zwiedzających.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
Salter M., The castles of western and northern Scotland, Malvern 1995.
The Royal Commission on the Ancient Monuments of Scotland, Argyll, An Inventory of the Monuments, volume VII, Mid Argyll and Cowal, Edinburgh 1992.
Tranter N., The fortified house in Scotland, volume V, north and west Scotland, Edinburgh 1986.