Historia
Grobowiec Dunchraigaig wzniesiony został około 2 tysiąclecia p.n.e. jako miejsce pochówku dla grupy rolników, prawdopodobnie zamieszkujących w niedalekiej od niego odległości. Wewnątrz niego znaleziono nietypowo dużą liczbę pozostałości aż około dziesięciu – jedenastu ciał, a także ślady rozbudowy i powiększania grobowca na którymś etapie funkcjonowania. Nie ma pewności jak długo Dunchraigaig był użytkowany, być może paręset lat w głąb epoki brązu. Później został zamknięty i zasypany, choć być może jeszcze przez jakiś czas służył jako miejsce w pobliżu którego odbywały się ceremonie i obrzędy.
Architektura
Dunchraigaig otrzymał w planie formę zbliżoną do okręgu o średnicy około 30,5 metra. Składał się z usypanego z niewielkich kamieni i gruzu kopca (cairn) o wysokości co najmniej 2,5 metra i krawędziach obłożonych większymi blokami kamieni w celu uchronienia przed rozproszeniem. Wewnątrz, nieco w części północnej, umieszczono czworoboczne miejsce pochówku w formie skrzyni (cist) o wymiarach w planie 1,4 x 0,8 metra i głębokości 0,8 metra, składającej się z pięciu kamiennych płyt. Oprócz spalonych ludzkich szczątków złożono tam krzemienny noż, kamienny toporek, osełkę i ceramiczne naczynia. Po ceremonii pogrzebowej skrzynię zamknięto masywnym kamieniem o grubości 0,23 metra.
Drugie, nieco mniejsze miejsce pochówku umieszczono bliżej wschodniej krawędzi kurhanu, około 6,5 metra na wschód od dłuższej osi kopca. W planie mierzyło 0,5 x 0,4 metra oraz 0,4 metra głębokości. Wnętrze częściowo wyłożone było żwirem, na którym złożono ceramikę z pokarmami, skremowane kości i odłamki krzemienia.
Trzeci pochówek usytuowany został po stronie południowo – wschodniej. Posiadał największe wymiary: 2,6 x 1,3 metra w planie, głębokość 1 metra i przykrycie kamienną płytą o grubości 0,35 metra. Prawdopodobnie był najważniejszym i najstarszym z pochówków (być może jeszcze neolitycznym), mieścił bowiem skremowane i niespalone kości około 10 ludzi, a ponadto krzemienny noż, kamienny toporek, osełkę i ceramikę.
Stan obecny
Grobowiec przetrwał do czasów współczesnych, choć jego kamienny kopiec został częściowo rozproszony, podobnie jak obręcz utworzona niegdyś z większych kamiennych płyt. Z tej ostatniej pozostały jedynie trzy kamienie w części północnej założenia. W pobliżu grobowca znajduje się również parę innych prehistorycznych stanowisk, zlokalizowanych na północ i południe, po tej samej stronie drogi. Obejrzeć można między innymi ustawione w okresie neolitu kamienie z wyrytymi na nich pierścieniowatymi wzorami oraz relikty kromlechu (henge). Wstęp na teren wszystkich zabytków jest wolny i bezpłatny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Castleden R., Neolithic Britain: New Stone Age sites of England, Scotland and Wales, London 1992.
The Royal Commission on the Ancient Monuments of Scotland, Argyll, An Inventory of the Monuments, volume VI, Mid Argyll and Cowal, Edinburgh 1988.