Historia
Dun Ringill wzniesione zostało w epoce żelaza, która na wyspie Skye miała miejsce w ostatnich stuleciach przed Chrystusem. Była to budowla mieszkalno – obronna, zbliżona do licznie wówczas powstających brochów, ale z kilkoma elementami odmiennymi. Wzniesiona została przez rodzinę, klan lub małe plemię w celu ochrony dobytku i życia oraz z obawy przed uprowadzeniem i popadnięciem w niewolę. Zbudowała go miejscowa ludność tworząca społeczność żyjącą głównie z wypasu bydła i owiec, mniejszych upraw rolniczych, rybołówstwa i polowań na dzikie zwierzęta.
Po pierwszym etapie funkcjonowania Dun Ringill zostało przebudowane. Mogło to mieć miejsce jeszcze w epoce żelaza, albo w związku z przybyciem na wyspę Skye na początku V wieku irlandzkich Szkotów, którzy założyli królestwo Dál Riata, lub może wraz z początkiem osiedlania się przybyszów ze Skandynawii. Równie dobrze mogło to też nastąpić po dłuższej przerwie, w okresie dojrzałego średniowiecza. Według tradycji Dun Ringill było wówczas zamieszkiwane przez członków klanu MacKinnon. Ich założycielem był niejaki Fingon, od którego imienia nazwany był jeden z zamków klanu, wspomniany w 1360 roku Findanus. Mogło się to odnosić do zamku Caisteal Maol, ale nie można i wykluczyć odniesienia do Dun Ringill, znajdującego się w sercu ziem MacKinnonów.
W 1549 roku duchowny i kronikarz Donald Monro odnotował dwa zamki MacKinnonów: Dunkin oraz Dun Ringill, nie wiadomo jednak czy były one wówczas jeszcze zamieszkiwane. W późniejszych źródłach pisanych, mianowicie w raporcie przygotowanym między 1577 a 1595 rokiem dla króla Jakuba VI odnotowywano już tylko Dunkin, najpewniej więc skromne Dun Ringill zostało już wówczas porzucone.
Architektura
Dun Ringill wybudowano na niedużym cyplu o wysokości około 10-14 metrów ponad ponad poziomem wody. Skaliste skarpy zabezpieczały go od południa i wschodu, gdzie opadały do Loch Slapin, a także częściowo od północy i zachodu. Połączenie cypla z resztą półwyspu Strathaird (będącego zarazem południową częścią wyspy Skye), zapewniała szyja po stronie północno – zachodniej. W celach obronnych przecięto ją poprzecznym przekopem. Teren cypla nie był równy, jego skrajna południowo – wschodnia część położona była wyżej niż droga dojazdowa, z tego powodu mur budowli mógł być niższy w części tylnej niż w partii wjazdowej.
Dun Ringill było prostą budowlą obronno – mieszkalną, pośrednią między dunem a brochem, wzniesioną z układanego bez użycia zaprawy miejscowego kamienia. Miała ona w planie kształt zbliżony do podkowy czy też owalu, dostosowany do kształtu cypla, zakreślający wymiary około 21,9 x 17,7 metrów. Mur najgrubszy był od strony wjazdowej (od północnego – zachodu) gdzie posiadał 3,4 metra szerokości, najcieńszy zaś, 2,6 metra szerokości, po najbezpieczniejszej stronie południowo – wschodniej. Dodatkowo był lekko poszerzony w przyziemiu, tworząc zarówno od zewnątrz jak i wewnątrz pochyły cokół. Rozmiary Dun Ringill były zbyt duże jak na wieżę typu broch, posiadał on jednak zbliżony do brochów w planie kształt oraz charakterystyczne dla nich komory w grubości murów i długi korytarz wejściowy.
Umieszczone po północno – zachodniej stronie wejście wiodło do korytarza w grubości muru, pierwotnie zamykanego wrotami blokowanymi ryglem osadzanym w otworze w ścianie. Korytarz na wewnętrznym dziedzińczyku kończył się krótkim odcinkiem pnących się do góry schodów o szerokości 1,4 – 1,7 metra. W miejscu gdzie zainstalowane były wrota, korytarz posiadał 2,1 metra szerokości, lecz później zwężał się do jedynie 1,2 metra. W grubości muru budowli utworzono również w południowej części podłużną komorę o długości 5,5 metra i maksymalnej szerokości zaledwie 1,5 metra. Jej wysokość była znaczna, dochodziła do 4 metrów. Ponadto na wyższej kondygnacji w grubości muru funkcjonowały kolejne komory i galerie, dostępne od zewnątrz (z wewnętrznego dziedzińca) za pomocą trzech otworów: północnego, południowo – zachodniego i znajdującego się zaraz nad wejściem do duna.
Przebudowa duna wiązała się z modernizacją jego korytarza wjazdowego, z którego po obniżeniu do około 1,5 metra usunięto pierwotne nadproża i umieszczono je w tylnej części przejścia. Przed bramą a zarazem po tylnej stronie przekopu wybudowano rodzaj zaoblonego, szerokiego przedbramia, utworzonego z kamieni łączonych już wapienną zaprawą. Korytarz nowej części połączono ze starym korytarzem wejściowym, przy czym nowszą część także zaopatrzono we wrota zamykane ryglem. Efektem przebudowy były zapewne także opisane powyżej schody wiodące na dziedziniec duna, osłonięte nowym murem wypełniającym zachodnią część dziedzińca, Na wypełnieniu tym utworzono odsadzkę o szerokości 0,8 metra, która mogła stanowić podstawę pod jakiegoś rodzaju ganek chroniący wejście od wewnątrz, natomiast wyższa partia zapewne dawała dostęp do górnej platformy, być może chronionej przedpiersiem i zabezpieczającej drogę wjazdową. Ponadto we wschodniej części dziedzińca wzniesiono prostokątny budynek o wymiarach wnętrza 4,6 x 2,3 metra z murami grubości od 0,8 do 1,2 metra. Zaraz po jego zachodniej stronie umieszczono kolejny budynek o bardzo podobnych wymiarach, tak że dziedziniec zmniejszył się do części północnej przed wejściem i wąskiej przestrzeni pomiędzy oboma budynkami.
Stan obecny
Mury Dun Ringill zachowały się do dnia dzisiejszego do wysokości około 4 metrów, choć nie na całym obwodzie. Całość pokryta jest mocno darnią i niską roślinnością, a także nie zabezpieczona. Wstęp na teren zabytku jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Miket R., Roberts D., The Medieval Castles of Skye and Lochalsh, Edinburgh 2007.
Salter M., The castles of western and northern Scotland, Malvern 1995.
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Ninth report with inventory of monuments and constructions in the outer Hebrides, Skye and the Small Isles, Edinburgh 1928.