Historia
Dun Liath zbudowane zostało we wczesnej lub środkowej epoce żelaza. Prawdopodobnie nie pełniło ono roli miejsca stałego zamieszkania, ale służyło okolicznej ludności jako refugium, miejsce schronienia dla nich i ich dobytku w okresach zagrożenia (teorii tej przeczyłby bardzo wąski przejazd bramny, trudno dostępny dla bydła, z drugiej strony jak dotąd nie odkryto żadnych istotnych zabudowań mieszkalnych). Po okresie doraźnego użytkowania między VI a III wiekiem p.n.e. dun został porzucony.
Architektura
Dun Liath wybudowano na skalistym wybrzeżu w zachodniej części półwyspu Trotternish, a zarazem w północnej części wyspy Skye. Zajął on nadbrzeżny cypel chroniony od zachodu, ale i częściowo od północy i południa stromymi skarpami, dochodzącymi w najwyższych miejscach do 12-15 metrów. Od wschodu, gdzie podejście było najdogodniejsze, różnica terenu wynosiła około 6 metrów.
Dun otrzymał w planie kształt zbliżony do kropli, składającej się obwodu kamiennego muru o zaoblonym południowym fragmencie i ostrym narożniku północnym. Całość zajmowała obszar o wymiarach około 51 x 33 metry, przy czym grubość muru wahała się od około 2,4 metra do aż 3,6 metrów po najbardziej zagrożonej stronie wschodniej i południowo – wschodniej. Od strony morza grubość muru mogła być jeszcze mniejsza, w okolicach 1,5 metra. Wjazd o szerokości 1,1 metra znajdował się po stronie wschodniej. Poprzedzony był rodzajem przedbramia z dużych głazów, tworzących szyję długości około 4,5 – 5 metrów. Jedyną odnalezioną zabudową wewnętrzną duna była okrągła chata o średnicy 1,8 metra w południowej części dziedzińca.
W grubości muru, w jego najszerszych partiach, a więc po stronie wschodniej i południowej, utworzono wąskie korytarze czy też galerie o szerokości 0,8 metra. Jedna z nich znajdowała się po północnej stronie bramy, miała około 21 metrów długości i była dostępna od strony wewnętrznego dziedzińca. Południowa część muru duna podzielona została trzema korytarzami, z których jeden, najkrótszy (7,9 metra), wydawał się być połączony z korytarzem bramnym, ale najpewniej zakończony był małą owalną komorą. Sąsiadująca z nim galeria otrzymała 15 metrów długości i była dostępna z dziedzińca przez bardzo wąskie wejście o szerokości 0,6 metra. Trzecia również dostępna była z dziedzińca, ale nie wiadomo jaką uzyskała długość.
Stan obecny
Mury duna w najlepszym stanie zachowały się w części wschodniej i południowej założenia, natomiast prawie całkowicie zanikły od strony morskiego brzegu. W najwyższych partiach mur ma jeszcze około 1,8 metra wysokości, choć jest słabo czytelny z powodu przysłonięcia gruzem z zawalonych górnych partii budowli.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
The Royal Commission on the Ancient and Historical Monuments and Constructions of Scotland. Ninth report with inventory of monuments and constructions in the outer Hebrides, Skye and the Small Isles, Edinburgh 1928.
Strona internetowa canmore.org.uk, Dun Liath, Skye.