Historia
Wieża wzniesiona została prawdopodobnie pod koniec XV wieku z fundacji właścicieli miejscowych dóbr, rodziny Lowis z Manor. Po raz pierwszy odnotowana została w źródłach pisanych w 1555 roku, kiedy to opisano jej wyposażenie, wskazujące na dość wysoki komfort. W 1637 roku John Lowis sprzedał Castlehill Alexandrowi Veitch, po którym od 1672 roku właścicielem był George Baillie z Jerviswood, a od 1703 roku William, earl March. Ten ostatni z pewnością nie zamieszkiwał w tak skromnej dla wyższej szlachty budowli. Kolejni posiadacze wieży w XVIII stuleciu dość często się zmieniali. Zapewne wtedy też została ona opuszczona i popadła w ruinę, uwiecznioną już na rycinach z pierwszej połowy XIX wieku.
Architektura
Wieżę usytuowano w zachodniej części owalnego w planie wzniesienia o spłaszczonym szczycie wielkości 22 x 16 metrów, górującego nad przepływającą po wschodniej stronie rzeką Manor Water i licznymi wpadającymi do niej strumieniami. Była to relatywnie prosta budowla wzniesiona na planie prostokąta zbliżonego do kwadratu o wymiarach 11,5 x 12,1 metra i masywnych murach grubości 1,8-2,1 metra. Od zachodu, południa i częściowo północy mogła być poprzedzona szerokim na około 3,3 metra przekopem, utworzonym u podstawy wzniesienia. Wzdłuż krawędzi stoków poprowadzony był natomiast kamienny mur, pierwotnie najpewniej połączony z wieżą w zachodniej części wzgórza.
Wejście do wnętrza postanowiono umieścić na poziomie parteru, uznając najwyraźniej, iż przewaga wysokości wzgórza będzie wystarczająca do celów obronnych. Jego ochronę stanowiła żelazna krata, otwierana i zamykana ruchem wahadłowym. Portal wejściowy znajdował się w północnej części ściany wschodniej, skąd prowadził do niewielkiego przedsionka w grubości muru, połączonego z klatką schodową i jedną z dwóch komór wypełniających przyziemie. Komory były podobnej wielkości, przykryte sklepieniami kolebkowymi, połączone ze sobą i posiadające posadzkę wykutą w skale. Południową oświetlały dwa otwory szczelinowe (od południa i zachodu), północną zaś tylko jeden (zachodni). Słabe oświetlenie predysponowało je tylko do funkcji spiżarni i magazynów. Komora północna dodatkowo posiadała półkę ścienna w pobliżu narożnika północno – zachodniego.
Pierwsze piętro wieży, co rzadko spotykane w szkockich budowlach tego typu, także było podsklepione. W ścianie zachodniej posiadało duży, zamknięty odcinkowo otwór, być może stanowiący alternatywne wejście na pierwsze piętro za pomocą dostawianych, zewnętrznych schodów. Poza nim ściana zachodnia pozbawiona była okien, jedynie w narożniku północno – zachodnim mała szczelina doświetlała narożną spiralną klatkę schodową łączącą się z górnymi kondygnacjami. Południowa część komnaty mogła być wyposażona w półpiętro lub balkon, podwieszany na odsadzce muru. Przypuszczać można, iż służył on za galerię dla muzyków, natomiast komnata pierwszego piętra tradycyjnie pełniła rolę reprezentacyjnej auli (hall). Drugie i trzecie piętro (o ile istniało raczej miało formę murowanego poddasza) służyły celom mieszkalnym. Najpewniej zaopatrzone były w latryny, po których pozostała wnęka z dwoma odpływami w murze przyziemia, z pewnością były też ogrzewane kominkami.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowały się dwie sklepione komory przyziemia, zachodnia ściana i fragment ściany południowej sięgające wysokości pierwszego piętra (gdzie widać relikty sklepienia) oraz małej części piętra drugiego. Wstęp na teren ruiny jest wolny.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Coventry M., The castles of Scotland, Prestonpans 2015.
Lindsay M., The castles of Scotland, London 1995.
MacGibbon D., Ross T., The castellated and domestic architecture of Scotland from the twelfth to the eighteenth century, t. 3, Edinburgh 1889.
The Royal Commission on the Ancient Monuments of Scotland, Peeblesshire, An Inventory of the Ancient Monuments, volume 2, Edinburgh 1967.