Historia
Budowę kościoła św. Katarzyny rozpoczęto pod koniec XIII wieku. W późniejszych latach był on związany z panami z Michalovic, którzy siedzieli na pobliskim zamku Vinné od pierwszej połowy XIV wieku. W 1466 roku kościół uszkodzono podczas walk Macieja Korwina z polskim Kazimierzem IV. Przeprowadzoną kilkanaście lat później odbudowę wsparł ród Edenfi, potomkowie panów z Michalovic, z inicjatywy których wzniesione zostało nowe prezbiterium i górne partie wieży. Od 1598 do 1700 roku z kościoła korzystali protestanci, po czym powrócił on w ręce katolików. W drugiej ćwierci XVIII wieku w nawie założono barokowe sklepienie. Po zakończeniu przebudowy zmianie uległo wezwanie kościoła, przekształcone na św. Annę. W XIX i XX stuleciu prowadzono prace naprawcze i drobniejsze modernizacje w stylistyce neogotyckiej.
Architektura
Kościół u schyłku średniowiecza składał się prostokątnej w planie nawy, węższego i niższego prezbiterium o wielobocznym zamknięciu po stronie wschodniej oraz czworobocznej, smukłej wieży po zachodniej stronie nawy. Po północnej stronie prezbiterium umieszczona została zakrystia. Korpus kościoła oraz wieża posiadały gładkie zewnętrzne elewacje, pozbawione przypór lub innych podziałów, za wyjątkiem okien. Prezbiterium opięte zostało uskokowymi szkarpami
Oświetlenie kościoła zapewniono sporej wielkości ostrołucznymi oknami, wypełnionymi dwudzielnymi maswerkami, operującymi głównie motywami trójliści i rybich pęcherzy. W ścianie wschodniej prezbiterium osadzono okulus z maswerkową rozetą. Ułożono ją z centralnego czwórliścia ujętego dookoła pęcherzami o zaokrąglonych „ogonach”. Główny, ostrołuczny i profilowany portal utworzono pośrodku południowej ściany nawy. Kolejny portal, prawdopodobnie wtórny, zamknięty łukiem odcinkowym, znalazł się w ścianie północnej nawy.
Wewnątrz kościoła nawę od prezbiterium oddzielono arkadą tęczy, profilowaną wałkiem włożonym w uskok, zakończonym cokołem złożonym z kilku pierścieni. Nawę tradycyjnie przykrywał w średniowieczu drewniany strop. W prezbiterium założono późnogotyckie sklepienie sieciowe, z żebrami spiętymi zwornikami o formach rozet i tarczy herbowej. Po dwa żebra nałożono na obłe służki, które opuszczono do posadzki. W północno – wschodniej ścianie prezbiterium utworzono wnękę ścienną, o formie małego wykusza, dekorowanego łukiem w ośli grzbiet w który wpisano trójliść.
Stan obecny
Kościół posiada dziś wczesnogotyckie mury obwodowe nawy i dolnych partii wieży. Prezbiterium oraz górna część wieży jest późnogotycka, z czasów XV-wiecznej odbudowy (za wyjątkiem neogotyckiej najwyższej części i iglicy). Zachowały się dwa gotyckie portale wejściowe, portal z prezbiterium do zakrystii, sieciowe sklepienie w prezbiterium, wnęka pastoforium, arkada tęczy. W prezbiterium widnieją oryginalne późnogotyckie okna z uszkodzonymi maswerkami (brak środkowych lasek) oraz maswerkowy okulus. Obecnie kościół posiada wezwanie św. Anny. Jest jednym z nielicznych zachowanych średniowiecznych budynków sakralnych na terenie wschodniej części Słowacji.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Podolinský Š., Gotické kostoly, Bratislava 2010.
Slovensko. Ilustrovaná encyklopédia pamiatok, red. P.Kresánek, Bratislava 2020.