Historia
Kościół św. Katarzyny został wzniesiony na początku XIV wieku. W XV stuleciu z powodu pożaru wymagał naprawy, a na początku XVI wieku dobudowano do niego po północnej stronie gotycką kaplicę św. Zofii. W pierwszej połowie XVIII wieku płaski drewniany sufit został zastąpiony sklepieniem, co przyczyniło się do problemów związanych ze statyką budowli. W 1838 roku usunięto drewnianą emporę w nawie i zastąpiono ją murowaną. W 1869 roku kościół uległ ponownie pożarowi, co wymagało odbudowy dachu, więźby dachowej i wieży. W 2012 roku przeprowadzono kompleksowe badania w celu wyjaśnienia rozwoju architektonicznego kościoła i odkrycia średniowiecznych malowideł ściennych we wnętrzu. W ramach kolejnej renowacji odnowiono zewnętrzne elewacje kościoła.
Architektura
Kościół św. Katarzyny powstał jako jednonawowa budowla wczesnogotycka z węższym i niższym, kwadratowym prezbiterium po stronie wschodniej, zachodnią, czworoboczną wieżą i zakrystią od strony północnej. Jeszcze w średniowieczu została dobudowana kaplica północna. Wejście do wnętrza prowadziło od południa przez dwa gotyckie portale ostrołukowe: jeden osadzony został w nawie, kolejny w prezbiterium. Trzeci portal, z prześwitem o formie ściętego trójliścia (dwuramienny, siodłowy), prowadził bezpośrednio do kaplicy północnej na północy. Oryginalne okna musiały być ostrołuczne, raczej wąskie, zapewne zbliżone do wschodniego okna w prezbiterium. Wyróżniały się otwory okienne dwóch najwyższych kondygnacji wieży: dwudzielne i zwieńczone trójliśćmi. Wewnątrz prezbiterium przykryte zostało sklepieniem krzyżowo-żebrowym, spiętym zwornikiem z dekoracją roślinną. Nawa natomiast posiadała drewniany strop płaski.
Stan obecny
Kościół zachował pierwotny, wczesnogotycki układ, bez większych ingerencji nowożytnych. Szkoda jedynie, iż przekształcone zostały południowe okna nawy i prezbiterium oraz okna północnej kaplicy, a pierwotne dwa portale wejściowe zamurowano, podobnie jak portal północnej kaplicy. Więcej szczęścia miało wschodnie okno prezbiterium oraz przeźrocza wieży. We wnętrzu, oprócz krzyży konsekracyjnych, średniowieczne polichromie odkryte zostały jedynie na niewielkich przestrzeniach.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Súpis pamiatok na Slovensku, zväzok treti K-Ž, red. A.Güntherová, Bratislava 1969.
Strona internetowa apsida.sk, Spišský Hrušov.