Historia
Kościół w Smrečanach zbudowany został pod koniec XIII wieku (o samej wsi po raz pierwszy wspomniano w dokumencie króla Andrzeja III z 1299 roku), albo najpóźniej w ostatnich latach pierwszej połowy XIV wieku. Na początku XV stulecia jego wnętrze ozdobiono malowidłami ściennymi, a na początku XVI wieku udekorowano drewniany strop. W 1574 roku kościół przeszedł w ręce ewangelików, a ostatecznie powrócił do katolików w 1707 roku. W okresie baroku nie został poddany żadnym istotnym modyfikacjom, poza cebulastym dachem wieży i kilkoma częściami wyposażenia wnętrza. W latach 1954-1956 budowla przeszła gruntowną renowację.
Architektura
Kościół powstał jako typowa gotycka, liptowska, wiejska świątynia o rozbudowanym układzie. Otrzymał jednonawowy korpus, kwadratowe, nieco węższe prezbiterium po stronie wschodniej, zachodnią czworoboczną wieżę i zakrystię od północnej strony prezbiterium.
Elewacje kościoła przepruto ostrołucznymi oknami, dość dużymi i szerokimi, wypełnionymi maswerkami po stronie południowej, węższymi, o mniejszych prześwitach w ścianie wschodniej prezbiterium i zakrystii. Strona północna kościoła zgodnie ze średniowiecznymi zwyczajami pozbawiona była otworów. Tradycja ta miała niewątpliwie znaczenie praktyczne, z tej bowiem strony oraz od wschodu uzyskać można było najwięcej słonecznego światła. Powodem mógł być również średniowieczny mistycyzm, który stronę północną rezerwował dla złych mocy, od których trzeba się było odgrodzić. Początkowo kościół nie był wzmocniony przyporami, podporę dla ściany prezbiterium stanowić mogła jedynie zakrystia.
Wewnątrz prezbiterium zwieńczone zostało ponad pojedynczym przęsłem sklepieniem krzyżowo – żebrowym, natomiast nawa przykryta drewnianym płaskim stropem, udekorowanym gotycko – renesansowymi malowidłami z początku XVI wieku. Przedstawiono na nich motywy roślinne ale także i walkę św. Jerzego ze smokiem czy polowanie na niedźwiedzia. Na północnej ścianie nawy znalazł się obraz św. Heleny i Barbary, a obok niego trzy inne święte: Małgorzata, Dorota i Katarzyna. Bliżej łuku tęczowego namalowano Matkę Boską, zaś w jego północnej części apostoła z księgą. Na północnej ścianie prezbiterium przedstawiono św. Jana Ewangelistę. Malowidło umieszczono także na tympanonie portalu południowego.
Stan obecny
W kościele zachowała się duża część oryginalnego wyposażenia i dekoracji gotyckich. Są to ścienne malowidła, trzy późnogotyckie ołtarze i średniowieczne zadszenie ambony, w prezbiterium zachowały się także rzeźbione drewniane stalle z XV wieku. Z elementów kamiennych reprezentowane są gotyckie portale i podstawa baptysterium. W oknach nawy i prezbiterium przetrwały oryginalne gotyckie maswerki.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Strona internetowa apsida.sk, Smrečany.