Historia
Kremnica otrzymała prawa miejskie w 1328 roku z nadania króla Karola Roberta, natomiast murowane obwarowania, niezależne od zamku miejskiego, zaczęto budować pod koniec XIV wieku z inicjatywy króla Zygmunta I i ukończono w stosunkowo krótkim czasie, na początku XV wieku. Miały one chronić ważny ośrodek wydobycia złóż metali szlachetnych oraz siedzibę królewskiej mennicy, nie znajdujący się co prawda na skrzyżowaniu głównych szlaków handlowych, ale leżący wzdłuż „magna via”. W XVI stuleciu mury obronne zostały unowocześnione poprzez przystosowanie ich do użycia broni palnej. Miasto nigdy nie zostało zdobyte, choć oblegały je wojska gubernatora Węgier Jánosa Hunyady w 1452 roku. Ostatecznie jednak obrońcy pod wodzą Jana Jiskry zawarli w obozie pod miastem pokój. Bezskutecznie atakowali również miasto w 1433 roku czescy husyci. Dwie bramy miejskie oraz część murów rozebrano w latach 80-tych XIX wieku.
Architektura
Miasto usytuowano na krańcu doliny przez którą przepływał potok Kremnicki. Obwarowania wzniesiono przy jego wschodnim brzegu na planie zbliżonym nieco do kwadratu z kilkoma małymi załamaniami kurtyn. Teren miasta wyraźnie piął się w górę w kierunku północno – wschodnim, aż do narożnika w którym usytuowany był posiadający własny obwód obronny zamek miejski z kościołem św. Katarzyny. Mały ciek wodny, łączący się z potokiem Kremnickim, zabezpieczał także miasto od strony południowej.
Mur obronny w Kremnicy otaczał dawnego historyczne centrum królewskiego miasta górniczego o powierzchni około 4,5 ha. Jego wysokość wahała się od 5 do 7 metrów. Od strony miasta zaopatrzony był w chodnik dla obrońców z dostępem do szczelinowych otworów strzeleckich przeprutych w prostym przedpiersiu. W południowych narożach wzmocniony był dwoma cylindrycznymi basztami: Czerwoną na południowym – wschodzie i Czarną w południowo – zachodnim rogu. Podobna baszta znajdowała się także w północno – zachodnim narożniku, a w długości kurtyn wschodniej, zachodniej i południowej umieszczono jeszcze kilka baszt czworobocznych (łącznie baszt na całym obwodzie było 9). Do miasta prowadziły trzy bramy: od północy brama Górna, od południa brama Dolna w kierunku Šášova i od wschodu Bystrzycka zwana też Małą.
W XVI wieku baszty i mury otrzymały strzelnice przystosowane do broni palnej, a w 1560 roku przed bramą Dolną wybudowany został barbakan zabezpieczony od frontu masywną wieżą przejazdową. Dla zwiększenia obronności od strony południowej przed zespołem bramnym wykopany został rów łączący dwa potoki. Wysunięte ku północy przedbramie otrzymała również brama Górna.
Stan obecny
Obecnie najlepiej zachowany jest kompleks bramy Dolnej z barbakanem oraz południowy odcinek murów z basztami Czarną i Czerwoną. Poza tym zachowała się duża część wschodniego odcinka i część północnego. Mury wkomponowane w zabudowę widoczne są również od strony zachodniej. W wieży barbakanu mieści się centrum informacji turystycznej.
pokaż basztę Czerwoną na mapie
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Lexikon stredovekých miest na Slovensku, red. Štefánik M., Lukačka J., Bratislava 2010.
Mencl V., Stredoveka mesta na Slovensku, Bratislava 1938.
Strona internetowa visitkremnica.com, Opevnenie mesta.