Historia
Kościół św. Jana Chrzciciela został wzniesiony pod koniec XIII lub na początku XIV wieku, przy udziale strzechy budowlanej konwentu premonstrateńskiego z Kláštor pod Znievom. Pierwsze jego przebudowy przeprowadzono około 1430 roku. W XVII wieku odnowiona i przekształcona została wieża. W późniejszym okresie przy kościele prowadzono już tylko doraźne prace remontowe, bez większych przekształceń. Między innymi w XIX stuleciu wymieniona została więźba dachowa.
Architektura
Kościół powstał jako gotycka budowla sakralna z prostokątną w planie nawą, węższym od niej prezbiterium o kwadratowym rzucie i zakrystią od strony północnej. Ta ostatnia otrzymała bardzo nietypową jak na wczesnogotyckie wiejskie kościoły formę, gdyż zaprojektowano ją jako dwukondygnacyjną. Po zachodniej stronie nawy być może już od początku znajdowała się smukła, czworoboczna wieża. Całość usytuowana została na wzgórzu górującym nad wsią.
Wnętrze kościoła w średniowieczu oświetlały bardzo wąskie i wysokie okna (wschodnia ściana prezbiterium), a także większe okno dwudzielne z prostym laskowaniem (południowa ściana prezbiterium). Te pierwsze stosowano od momentu budowy, natomiast południowe w prezbiterium zapewne powiększono w okresie późnego gotyku. Bardzo wąski i prosty, jedynie sfazowany portal wejściowy osadzono w południowej ścianie nawy. Elewacja północna kościoła zgodnie ze średniowieczną tradycją budowlaną pozbawiona była otworów.
Wewnątrz prezbiterium przykryto sklepieniem krzyżowo – żebrowym, nawa natomiast pokryta była drewnianym stropem lub ewentualnie miała otwartą więźbę dachową. Symetrycznie sfazowane żebra spięto okrągłym zwornikiem zdobionym ornamentem i wtopiono bezpośrednio w mury. Nawę z prezbiterium połączono arkadą tęczy z gzymsami. Pomieszczenie na piętrze nad zakrystią skomunikowano z dołem za pomocą kamiennych schodów w grubości muru.
Stan obecny
Kościół zachował do dnia współczesnego wczesnogotyckie mury obwodowe, włącznie z unikalną w regionie dwukondygnacyjną zakrystią. Zachowały się gotyckie okna w południowej i wschodniej ścianie prezbiterium oraz we wschodniej ścianie zakrystii. Ciekawy jest portal południowy, ze względu na wyjątkowo wąski prześwit przejścia. Wewnątrz w prezbiterium zachowało się sklepienie oraz gotyckie pastoforium. Pierwotną bryłę kościoła nieco zaburza zmodernizowane, niskie zadaszenie nad XIX-wieczną więźbą dachową nawy i prezbiterium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Babjaková Z., Ďurian K., Krušinský P., Suchý Ľ., Historické krovy sakrálnych stavieb Turca, Žilina 2008.
Slovensko. Ilustrovaná encyklopédia pamiatok, red. P.Kresánek, Bratislava 2020.