Historia
Kościół parafialny we wsi Abramová zbudowany został prawdopodobnie około końca XIII wieku, choć niekiedy na czas jego powstania wskazywano pierwszą, a nawet drugą połowę XIV wieku. W źródłach pisanych odnotowywany był w 1330 i 1375 roku. Pod koniec trzeciej ćwierci XV wieku wymieniona została na nową więźba dachowa jego prezbiterium i nawy. Pierwsze znane nowożytne przekształcenia i remonty prowadzone były w XVII wieku. W 1927 roku kościół został odnowiony. W trakcie prac budowlanych do jego wnętrza wstawiono nową emporę, rozebrano drewnianą wieżę, a na jej miejscy wzniesiono nową, murowaną.
Architektura
Kościół zbudowany został na wzgórzu, na południowym obrzeżu wsi. Jak większość budowli sakralnych w średniowieczu, otoczony był cmentarzem, zapewne ogrodzonym w celu ochrony przed zwierzętami. Pierwotnie składał się z prostokątnej w planie nawy, węższego prezbiterium, po stronie wschodniej, zamkniętego ścianą prostą, a także zakrystii, dostawionej do prezbiterium od północy. Być może już pod koniec średniowiecza po zachodniej stronie nawy stała drewniana wieża.
Oświetlenie kościoła zapewniały stosunkowo wąskie okna o obustronnych rozglifieniach, osadzone w półkoliście zamkniętych wnękach. Dwa takie otwory utworzono w południowej ścianie nawy, po jednym od południa i wschodu w prezbiterium. Elewacja północna nawy i prezbiterium zgodnie ze średniowiecznym zwyczajem nie posiadała żadnych otworów. Wejście do nawy wiodło tradycyjnie od południa, pomimo iż zabudowania mieszkalne wsi znajdowały się na północy.
Nawa pierwotnie przykryta była drewnianym stropem lub otwarta na więźbę. Nad prezbiterium rozłożono sklepienie krzyżowo – żebrowe, pomimo że kościół nie był podparty przyporami. Masywne, obustronnie ścięte żebra spięto w miejscu przecięcia okrągłym, gładkim zwornikiem. Nad nawą i prezbiterium umieszczono bardzo prostą krokwiową więźbę dachową, spiętą jętkami, bez wzmocnień wzdłużnych, złożoną z identycznych strukturalnie wiązarów o rozpiętości 6,7 metra i wysokości 4,1 metra.
Stan obecny
Kościół zachował się praktycznie w oryginalnej postaci, bez większych nowożytnych ingerencji, ale niestety charakter średniowiecznej budowli zaburza współczesna wieża z XX wieku. W murach nawy i prezbiterium zachowały się pierwotne okna (wschodnie obecnie zamurowane), a wewnątrz prezbiterium sklepienie ze zwornikiem. Wyjątkowym elementem jest zachowana więźba dachowa, datowana dendrochronologicznie na lata 1470-1471, dziś jedna z najstarszych na terenie Turca.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Babjaková Z., Ďurian K., Krušinský P., Suchý Ľ., Historické krovy sakrálnych stavieb Turca, Žilina 2008.
Slovensko. Ilustrovaná encyklopédia pamiatok, red. P.Kresánek, Bratislava 2020.
Súpis pamiatok na Slovensku, zväzok prvý A-J, red. A.Güntherová, Bratislava 1967.