Historia
Nazwę zamku Tropszyn wymienił po raz pierwszy dokument z 1390 roku, wspominający jego właściciela Chebdę z Tropsztyna. Jednak badania archeologiczne dowiodły, iż zamek powstał już na przełomie XIII i XIV wieku. Można zatem przypuszczać, że jego fundatorem był Gniewomir lub jego ojciec Zbrosław, dziedzice wsi Tropie. Następnie do rodu Chebdów zamek należał aż do 1535 roku. Wtedy Prokop Chebda sprzedał opustoszałą już warownię kasztelanowi sandomierskiemu Piotrowi Kmicie. Wkrótce potem zamkiem władali Robkowscy, a następnie Gabańscy, którzy prawdopodobnie odbudowali podupadłą twierdzę. Na początku XVII wieku Tropsztyn był już jednak całkowicie zrujnowany.
Architektura
W pierwszej fazie datowanej na okolice przełomu XIII i XIV wieku na skalistym wzniesieniu górującym nad lewym brzegiem Dunajca wzniesiono zamek o narysie nieregularnego owalu z bramą wjazdową w północno – wschodniej części. Mur obwodowy o grubości około 1,9 metra zbudowano z miejscowego piaskowca. Jego zwieńczenie stanowił ganek straży, powyżej którego wznosiło się przedpiersie z krenelażem i strzelnicami. Wnętrze wypełniała wówczas zabudowa drewniana. W drugiej fazie z końca XIV wieku, przy południowym odcinku muru wzniesiony został murowany budynek mieszkalny na planie nieregularnego prostokąta. Miał on zapewne dwie kondygnacje i był podpiwniczony.
W kolejnej fazie przypadającej na XV wiek, system obronny wzmocniła wieża na rzucie kwadratu, zbudowana w narożniku północno – zachodnim. Była ona wsparta masywną, narożną skarpą i miała pięć kondygnacji, łącznie z piwnicą i nadwieszaną drewnianą izbicą z hurdycjami. W tym czasie zburzono zachodni odcinek muru obwodowego, a nowy przesunięto ku zachodowi. W XV wieku wzniesiono także parterowy budynek przy wschodnim odcinku muru. Miał on zapewne przeznaczenie gospodarcze. W XVI wieku zaczęto budować skrzydło północne z dziedzińcem od zachodniej strony. Zamurowano również stary wjazd, a nowy wykonano w murze przy wieży.
Stan obecny
Zamek nie przetrwał do czasów współczesnych. Do lat 90-tych na zamkowym wzgórzu istniały jedynie relikty jego przyziemia. Wtedy to po przejściu w prywatne ręce dokonano jego odbudowy, a właściwie wzniesiono, także przy wykorzystaniu współczesnych metod i materiałów, całkowicie nową budowlę. Gwoździem do trumny projektu zostało zainstalowanie na „zamku” lądowiska dla helikopterów.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Kołodziejski S., Średniowieczne rezydencje obronne możnowładztwa na terenie województwa krakowskiego, Warszawa 1994.
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.
Moskal K., Zamki w dziejach Polski i Słowacji, Nowy Sącz 2004.