Stary Kraków – kościół parafialny

Historia

   Gotycki kościół w Starym Krakowie (niem. Alt Krakow) zbudowany został w drugiej połowie XV wieku, na miejscu wcześniejszej świątyni z XIII wieku, wzniesionej przez zakon joannitów. W okresie reformacji został przejęty przez protestantów, którzy przeprowadzili remont budowli po pożarze z 1790 roku. Po zakończeniu drugiej wojny światowej kościół powrócił w ręce katolików i był rekonsekrowany pod nowym wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej. W 1958 został zniszczony przez kolejny pożar. Ostatni raz odbudowywany był w latach 1962-1963, kiedy to przy okazji wzniesiono zakrystię.

Architektura

   Kościół usytuowany został w północno – wschodniej części wsi, u zbiegu wiejskiej drogi i jej odnogi, na terenie oddzielonego od zabudowy miejskiej cmentarza. Gotycka budowla utworzona została z salowego korpusu, zamkniętego na wschodzie wielobocznie, bez wydzielonego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Od zachodu wybudowano na osi fasady kwadratową w planie wieżę, wzniesioną z cegły wątku wendyjskim. Korpus utworzono z cegły w wątku nieregularnym.
   Od strony zewnętrznej ściany korpusu wzmocniono uskokowymi przyporami, pomiędzy którymi umieszczono ostrołukowe okna. Zachodnią parę narożnych przypór, prostopadłych do osi wzdłużnej kościoła, utworzono nie na samym krańcu korpusu ale z lekkim przesunięciem ku wschodowi. Akcent horyzontalny na elewacjach korpusu wprowadził wgłębiony fryz pod okapem dachu, przerywany w miejscach przypór.
   Główne wejście do kościoła umieszczono od zachodu w przyziemiu wieży. W tamtejszym portalu zastosowano ciekawą technikę polegającą na zwiększeniu liczby uskoków w archiwolcie w porównaniu z uskokami pionowych ościeży poniżej archiwolty. Elewacje wieży pozostawiono surowe, pozbawione zdobień, urozmaicone jedynie regularnie rozmieszczonymi otworami maczulcowymi po wykorzystywanych w trakcie budowy rusztowaniach.

Stan obecny

   Kościół został częściowo przekształcony na skutek prac naprawczych prowadzonych po kilku pożarach. Między innymi zmodernizowany został kształt większości okien, a przy południowej ścianie świątyni usytuowano współczesną zakrystię. Oprócz kamiennej kropielnicy z XV wieku w podwieżowej kruchcie, nie zachował się żaden element dawnego wyposażenia.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungs-Bezirks Köslin, Die Kreise Köslin, Kolberg-Körlin, Belgard und Schlawe, Kreis Schlawe, red. L.Böttger, Stettin 1892.
Ober M., Gotyckie kościoły wiejskie okolic Darłowa, „Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej”, tom VI, Gmina Darłowo, Sławno 2007.