Grzmiąca – zamek Rogowiec

Historia

   Początki zamku sięgają końca XIII wieku i wiążą się z księciem  Bolkiem I świdnickim, który kazał go zbudować jako jedno z ogniw łańcucha umocnień wzdłuż granicy czeskiej. Kasztelanem był wówczas niejaki dworzanin Reinczko Schoffa. W 1316 roku stał się bazą wypadową księcia Władysława legnickiego, w konflikcie z Bolesławem brzeskim. Stąd najeżdżał księstwo brata, razem z rycerzem z Rogowca o nieznanym imieniu i drużyną utworzoną z ludzi wyjętych spod prawa. Przed połową XIV wieku Rogowiec prawdopodobnie został zniszczony w trakcie wojny Bolka II świdnickiego z Janem Luksemburskim. Pożar, wywołany podłożeniem ognia pod obwód obronny, znacznie osłabił konstrukcję budowli i prawdopodobnie przyczynił się do pęknięcia głównej wieży – bergfriedu na trzy części.
   W roku 1392 roku zamek wraz z całym księstwem świdnicko-jaworskim przeszedł pod panowanie czeskie, a następnie stał się własnością prywatną, z powodu utraty znaczenia strategicznego. W okresie wojen husyckich według tradycji został opanowany i zdewastowany przez husytów, następnie stał się siedzibą rycerzy-rozbójników. W 1420 roku w Rogowcu przebywać miał Franciszek z Pogorzeli, trudniący się napadami i rozbojami, a następnie na zamku przebywać mieli sławni z rabusie, panowie Schellendorf. Sprowokowało to odwetową wyprawę wojsk króla Macieja Korwina, które zdobyły warownię w 1497 roku i zniszczyły tak mocno, że z ruin już się nie podniosła.

Architektura

   Ulokowana na skalistym wzniesieniu warownia składała się z zamku górnego, międzymurza i zamku dolnego. Zamek Górny miał kształt zbliżony do trójkąta o powierzchni około 700 m2. Na jego zachodnim wierzchołku stała cylindryczna wieża o średnicy 10 metrów i szerokości muru wynoszącej 3,6 metra. Grubość muru obwodowego była zróżnicowana i wynosiła od 1-1,3 metra nad zachodnią przepaścią do 2,5 metra na pozostałych odcinkach. W pierwszej fazie użytkowania w XIII wieku zabudowę tworzył dwuskrzydłowy budynek przy murach północnym i wschodnim. W przyziemiu zachowały się jego dwa wejścia prowadzące z dziedzińca.
   W drugim etapie w XIV wieku na miejscu rozebranego wcześniejszego budynku powstał czworoboczny budynek o wymiarach wnętrza parteru 7 x 15 metrów. Posiadał ona wykutą w skale, sklepioną piwnicę o wymiarach 6 x 12 metrów, do której prowadził murowany korytarz pochylni od strony południowej. Poczynając od parteru, murowanymi elementami były ściany północna i wschodnia, wspólne z murem obwodowym. Od strony południowej i zachodniej budynek miał najpewniej ściany wzniesione w konstrukcji ryglowej. Dodatkowym elementem murowanym była cylindryczna klatka schodowa ulokowana w narożniku północno – wschodnim muru obwodowego. Wówczas też powstał budynek bramny międzymurza. Obiekt ten ulokowany został w linii obwodu warownego, przybierający formę wieży o wymiarach wewnętrznych 2 x 2 metry, otwartej od strony zamku górnego. Obwód obronny wzmocniono dodając także w północno – wschodnim narożu półokrągłą wieżę. Na zamku niskim były dwie baszty, budynek z bramą wjazdową, oraz druga linia umocnień warowni.
   Trzecia faza rozwoju warowni nastąpiła w XV wieku. Na zamku górnym, w miejscu zniszczonego, podpiwniczonego budynku, zaczął funkcjonować dziedziniec, połączony furtą z międzymurzem. Na kulminacji wzniesienia powstał nowy budynek mieszkalny, prawdopodobnie o proporcjach wieży. Budowla o wymiarach zewnętrznych 9,2 x 11 metrów miała wejście na poziomie parteru. Od strony wschodniej przylegało do niej palenisko na kamiennej podmurówce. Na terenie międzymurza budynek bramny został rozbudowany przeszło dwukrotnie i prawdopodobnie uzyskał zamknięcie od strony zamku górnego, przez wzniesienie ściany szachulcowej na kamiennej podmurówce. Największe inwestycje w tej fazie rozbudowy zamku widoczne są na zamku dolnym, który po raz pierwszy został otoczony murowanym obwodem obronnym.

Stan obecny

   Obecnie z zamku zachowały się jedynie fragmenty składające się z reliktów murów obwodowych, nikłych pozostałości po wieżach oraz fragmentu cylindrycznej wieży – bergfriedu o wysokości około 3 metrów. Wstęp na teren Rogowca jest wolny, warto jednak pamiętać, iż uchodzi on za najwyżej położony zamek na terenie Polski, przez co dojście do niego wymaga nieco zachodu. Góra na której został zbudowany wznosi się 870 metrów n.p.m. 

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Boguszewicz A., Corona Silesiae. Zamki Piastów fürstenberskich na południowym pograniczu księstwa jaworskiego, świdnickiego i ziębickiego do połowy XIV wieku, Wrocław 2010.

Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.
Rozpędowski J., Zamek Grodno w Zagórzu Śląskim i zamki Nowy Dwór, Radosno, Rogowiec, Wrocław 1960.