Historia
Wieś Radówek (niem. Klein Rade) po raz pierwszy odnotowana została w źródłach pisanych w 1317 roku, jako własność biskupów lubuskich, założona zapewne jeszcze w XIII wieku. Nie wiadomo czy do czasu budowy późnogotyckiego kościoła osada posiadała jakąś budowlę sakralną. Murowany kościół o funkcji parafialnej wzniesiono w XV wieku. W XVI wieku został on przejęty przez społeczność protestancką, która ustanowiła jego filie w Radowie i Pamięcinie. W 1643 roku nadbudowana została wieża kościoła, co uwieczniono odpowiednią datą na chorągiewce dachu. Naprawy zapewne przeprowadzano w XVIII i XIX stuleciu, ale bez większych zmian konstrukcyjnych budowli. W 1945 roku zabytek powrócił w ręce katolików, po czym otrzymał nowe wezwanie Matki Bożej Różańcowej.
Architektura
Kościół zbudowany został pośrodku wsi o typie owalnicy, utworzonej wzdłuż traktu pomiędzy wsiami Starków i Spudłów. Pod budowę wybrano płaski teren, ogrodzony pod cmentarz. Wzniesione z kamienia polnego mury utworzyły budowlę salową na planie prostokąta o wymiarach 16,5 x 11,1 metra, bez wyodrębnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Od zachodu na osi usytuowano czworoboczną wieżę, w średniowieczu o murowanej jedynie podstawie wielkości 5,4 x 7 metrów, wyżej zapewne konstrukcji drewnianej.
Zewnętrzne elewacje kościoła od południa, północy i wschodu uzyskały stosunkowo bogatą dekorację jak na wiejskie świątynie farne w regionie. Utworzono na nich regularny rytm rozmieszczonych naprzemiennie ostrołucznych blend i okien. Zarówno blendy jak i okna obramione zostały cegłą, otwory okienne obustronnie rozglifiono. Murów nie opięto cokołem, ale wzdłuż ścian wzdłużnych poprowadzono gzyms pod okapem. Cały korpus kościoła przykryto wysokim dachem dwuspadowym o stromych połaciach. Po stronie wschodniej zamknął go trójkątny szczyt zdobiony podłużnymi, ostrołucznie zamkniętymi blendami.
Wejście do kościoła umieszczono w przyziemiu zachodniej ściany wieży. Osadzono tam ceglany portal, dekorowany uskokami i zamknięty ostrołucznie. Nad nim umieszczona została mała, kolista blenda. Wewnątrz nie została podsklepiona ani kruchta stanowiąca przyziemie wieży, ani wnętrze korpusu, gdzie najpewniej znajdował się płaski, drewniany strop.
Stan obecny
Kościół posiada dziś w większości formę późnogotycką, której nie zniekształciła nadmurowana w XVII wieku wieża. Dodatkiem nowożytnym jest także ceglana kruchta północna, lukarny na dachu korpusu oraz empora wypełniająca zachodnią część nawy. Układ dekoracji elewacji został nieco zakłócony w ścianie południowej przebiciem okna w jednej z blend, a od północy umieszczeniem wejścia z kruchtą. Zachował się gotycki portal w zachodniej ścianie wieży oraz szczyt wschodni.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Biała karta ewidencyjna zabytków architektury i budownictwa, kościół filialny Matki Bożej Różańcowej, A.Kaczmarek, nr 1446, Radówek 1999.
Kowalski S., Zabytki architektury województwa lubuskiego, Zielona Góra 2010.
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.