Historia
Wieś Nowa Kościelnica (Neumünsterberg) założona została z inicjatywy wielkiego mistrza krzyżackiego Winricha von Kniprode, który w 1352 roku powierzył jej lokację niejakiemu Mikołajowi. Należący do rodziny Wiebe dom podcieniowy został w niej zbudowany w połowie XVIII wieku.
Architektura
Dom rodziny Wiebe usytuowany został w południowej części wsi. Powstał jako konstrukcja dwukondygnacyjna na planie prostokąta, przykryta dwuspadowym dachem, następnie powiększona o boczne skrzydło. Budynek wzniesiono na ceglanej podmurówce, w konstrukcji ryglowej, a więc z drewnianego szkieletu wypełnionego cegłą w celach stabilizacji i usztywnienia konstrukcji, przy czym parter skrzydła bocznego wzniesiono z drewna w konstrukcji zrębowej. Drewnem oszalowane zostały wszystkie szczyty domu.
Ściany wykonywane w technice ryglowej miały złożoną konstrukcję składającą się z drewnianych elementów nośnych, którymi były poziome belki: podwaliny (belki oparte na fundamencie) i oczepy (belki górne zamykające ściany), między którymi zostały rozpięte słupy z zastrzałami. W odróżnieniu od techniki szachulcowej, w której wypełnieniem ścian była mieszanka gliny, słomy lub trzciny, w technice ryglowej stosowano cegły. Co charakterystyczne belki odgrywały zarówno funkcję konstrukcyjną, jak i dekoracyjną.
Po stronie zachodniej budynku umieszczono stanowiący fasadę podcień, wsparty na 9 drewnianych słupach z ozdobnymi zastrzałami, oraz dwóch, krótkich ryglowych ściankach bocznych. Komunikację pionową w budynku zapewniały schody w środkowej części domu, mieszczącej werandę, po dwóch bokach której umieszczono w pojedynczych traktach pomieszczenia mieszkalne i gospodarcze (z trzecim bokiem sąsiadował podcień, a z czwartym skrzydło). W bocznym skrzydle zlokalizowano duże palenisko z kuchnią.
Stan obecny
Dom podcieniowy nr 64 z Nowej Kościelnicy pomimo późnej daty budowy oraz późniejszych kilkukrotnych przekształceń, został umieszczony w niniejszym serwisie, ze względu na małe przeobrażenia szkieletowej techniki budowy od czasów średniowiecza. We wsi znajduje się jeszcze dom podcieniowy nr 50 z pierwszej połowy XIX wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Schmid B., Bau-und Kunstdenkmäler des Kreises Marienburg, Die Städte Neuteich und Tiegenhof und die lädlichen Ortschaften, Danzig 1919.