Historia
Wieś Naremice po raz pierwszy odnotowana została w dokumentach w 1395 roku, jako własność Jana Naremskiego. W formie „Naramicze” osada pojawiała się również w zapisach z początku XV wieku, stanowiąc nadal własność szlacheckiej rodziny Naremiskich. W 1472 roku po raz pierwszy wspomniana została miejscowa parafia, kiedy to pleban naremicki wytoczył proces karczmarzowi, z powodu wypasania bydła na jego ziemi. Pleban musiał urzędować przy najstarszym kościele z XV wieku, który w pierwszej ćwierci XVI wieku zastąpiony został budowlą późnogotycką. Związany z nią proboszcz był wówczas uposażony dwoma łanami ziemi.
Prawdopodbnie w XVII wieku kościół powiększono o boczną kaplicę. W 1706 roku miał zostać poddany konsekracji, co musiało się wiązać z przeprowadzonymi niewiele wcześniej pracami naprawczymi. W 1720 roku wzniesiona miała zostać dzwonnica, dla której przeznaczono dwa dzwony. W latach 1770-1772 kościół poddany został remontowi, w trakcie którego dobudowano dwuczęściową zachodnią kruchtę. Pod koniec XVIII wieku odnowiono dachy, a kolejne prace remontowe, tym razem w zakrystii, prowadzono na początku XIX wieku. Gruntowna renowacja budowli miała miejsce na początku lat 80-tych XX wieku.
Architektura
Kościół zbudowany został na płaskim terenie, pośród zabudowań chłopskich rozlokowanych wzdłuż przebiegającego równoleżnikowo przez wieś traktu. Zapewne już w średniowieczu otaczał go cmentarz, ogrodzony drewnianym płotem, być może o konstrukcji zrębowej lub sumikowo-łątkowej, a także drzewa chroniące drewnianą konstrukcję przed uderzeniami piorunów i silnym wiatrem. Kościół dzięki dużej wolnej przestrzeni mógł zostać dokładnie zorientowany względem stron świata. Zbudowany został z drewna modrzewiowego w technice zrębowej, na dębowej podwalinie, którą z kolei ułożono na fundamencie z kamieni polnych. Jego ściany utworzono więc z układanych poziomo wieńców, tworzonych z obciosanych belek o przekroju czworokątnym.
Bryła kościoła pierwotnie składała się z krótkiej czworobocznej nawy na planie zbliżonym do kwadratu o wymiarach 10,6 x 9,4 metra oraz z dość mocno wydłużonego prezbiterium o trójbocznym zamknięciu po stronie wschodniej, posiadającym 9,5 metra długości i 5,4 metra szerokości. Obie części przykryto wysokimi dachami o charakterystycznych dla późnego gotyku stromych połaciach, nad prezbiterium z kilkoma załamaniami. Nietypowo dla ziemi wieluńskiej kalenice założono na rożnym poziomie wysokości, co nadało bryle kościoła wygląd zbliżony bardziej do drewnianych późnogotyckich kościołów śląskich niż wielkopolskich. Osobnym daszkiem pulpitowym nakryta została zakrystia, przystawiona do prezbiterium od północy.
W zrębie nawy i prezbiterium pozostawiono otwory, w które wmontowano drewniane ościeża czworobocznych okien, zabezpieczonych następnie kutymi kratami. Najstarsze wejście prawdopodobnie znajdowało się w południowej ścianie nawy, ewentualnie już od XVI wieku funkcjonowało też wejście zachodnie. Wewnątrz nawę i prezbiterium przykryto płaskimi stropami, nad którymi znalazła się płatwiowo – jętkowa więźba dachowa, utworzona z sześciu kozłów nad nawą i czterech nad prezbiterium. Wzmocnieniem konstrukcji stały się zastrzały. Podłogę w pomieszczeniach kościoła ułożono z desek wspartych na legarach osadzonych bezpośrednio na gruncie.
Stan obecny
Ściany kościoła Wszystkich Świętych i św. Rocha są obecnie opięte współczesnym szalunkiem z lisicami, chroniącym pierwotny zrąb nawy i prezbiterium. Nowożytna jest kaplica po północnej stronie nawy i duża dwuczęściowa kruchta zachodnia, za sprawą których bryła kościoła nieco utraciła pierwotnie zwartą formę. Naramicki kościół na tle innych drewnianych budowli ziemi wieluńskiej wyróżnia się brakiem wieży oraz odmienną konstrukcją dachu z osobnymi kalenicami nad nawą i prezbiterium. Wnętrze kościoła obecnie utrzymane jest w stylu barokowym. Gotycki jest tylko datowany na około 1480 rok obraz Matki Boskiej, umieszczony na głównym ołtarzu w prezbiterium.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Figlus T., Późnogotyckie kościoły typu wieluńskiego – problem identyfikacji, uwarunkowań genetyczno-osadniczych i współczesnych walorów kulturowych, „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”, tom 9-10 (2020).
Langner D., Kościoły drewniane ziemi wieluńskiej na tle typów ościennych (do końca XVII wieku), Kraków 2023.