Historia
Budowę murowanych obwarowań w Lidzbarku Warmińskim (Heilsberg) rozpoczęto po lokowaniu miasta na prawie chełmińskim w roku 1308. Za datę zakończenia prac przyjmuje się 1357 rok. Podczas budowy wykorzystano położenie miasta na lekkim wzgórzu oraz naturalne granice, jak przepływającą dużym łukiem rzekę Łynę na południu i wschodzie.
Na kilka lat przed wybuchem wojny trzynastoletniej Lidzbark stał się miejscem rozruchów antykrzyżackich. W 1454 roku przystąpił do Związku Pruskiego, a po zakończeniu wojny polsko – krzyżackiej na mocy drugiego pokoju toruńskiego, wraz z całą Warmią wszedł w skład państwa polskiego. W 1520 roku oblegany był przez wojska krzyżackie ostatniego wielkiego mistrza, lecz duże zniszczenia przyniosły dopiero wojny szwedzkie w XVII wieku oraz wojna północna w pierwszej połowie XVIII stulecia, kiedy to średniowieczne obwarowania zaczynały tracić na znaczeniu. Większość fortyfikacji została rozebrana w XIX wieku.
Architektura
Obwód murów obronnych miał kształt nieregularny, dostosowany do lekkiego wzniesienia i zakola rzeki Łyny, która chroniła miasto od południa, częściowo od zachodu i wraz z zamkiem biskupim od wschodu. Dzięki ciasnemu łukowi rzeki zewnętrzne obwarowania ograniczały się jedynie do strony północnej, gdzie przekopano fosę i usypano ziemny wał. Łączna długość murów wynosiła około 1000 metrów. Ich wysokość pierwotnie sięgała 5 metrów, a po rozbudowie w XV wieku dochodziła do 7 metrów. Północna i zachodnia strona obwodu wzmocniona została basztami wykuszowymi, otwartymi od strony miasta.
Lidzbark posiadał trzy bramy miejskie: Młyńską łączącą przedzamcze północne zamku z miastem, Wysoką z przedbramiem dobudowanym w XV wieku od północnego – zachodu i Kościelną (zwaną też Dobromiejską) od południowego – zachodu. Ponadto istniała jeszcze furta zwana Zamkową.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego przetrwała część kurtyny północnej obwarowań miejskich z basztą wykuszową oraz efektowne przedbramie bramy Wysokiej w północno – zachodniej części starego miasta.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Czubiel L., Domagała T., Zabytkowe ośrodki miejskie Warmii i Mazur, Olsztyn 1969.
Wółkowski W., Zamek biskupów warmińskich w Lidzbarku Warmińskim, Olsztyn 2016.