Historia
Kościół w Łęczycy, w 1180 roku odnotowanej jako Lecnicea, w 1229 roku jako Lentze, a w 1338 roku jako Lentse, zbudowany został około połowy XV wieku. Powstał zapewne na miejscu starszej świątyni parafialnej, która w 1338 roku weszła w skład bractwa kalendowego w Maszewie, co potwierdził siedem lat później biskup Jan. Wówczas to na końcu listy wymieniono parafię w magna Lens (późniejsze niemieckojęzyczne Lenz).
Pod koniec XV wieku kościół powiększony został o wieżę, a pod koniec XVI o kryptę w której chowano przedstawicieli miejscowej szlachty. Także w XVI wieku kościół przeszedł, podobnie jak większość budowli sakralnych na Pomorzu Zachodnim, na własność protestantów. Zapewne spowodowało to wprowadzenia pierwszych nowożytnych zmian, początkowo głównie w wystroju i wyposażeniu, co było wynikiem odmiennych wymagań nowego kultu.
Między XVII a XIX wiekiem przy kościele prowadzone były przebudowy i naprawy, między innymi związane ze zmianą kształtu okien i portali. Zapewne prowadzone były one z inicjatywy patronów świątyni, którymi byli przedstawiciele właścicieli miejscowych dóbr z rodów von Mildenitz, von Schöning czy von Laurens. Do 1945 roku budowla była filią ewangelicką parafii w Parlinie, następnie powróciła pod nowym wezwaniem jako parafialna w ręce katolików.
Architektura
Kościół zbudowano z kamienia polnego i mniejszej ilości cegły w spoinowaniu. Utworzono budowlę na planie prostokąta o wymiarach około 19 x 11 metrów, pierwotnie bezwieżową, salową. Z kamienia utworzono solidne mury obwodowe, natomiast z cegły detale architektoniczne, które wymagały bardziej podatnego do formowania materiału niż twardy granit. Kamienie nie zostały dokładnie obciosane, jedynie lekko wyrównane od strony lica i dobrane pod względem rozmiarów, by mogły zostać ułożone w miarę regularne warstwy. Pod koniec XV wieku na osi fasady zachodniej dostawiona została masywna wieża na planie zbliżonym kwadratu, wielkości 9,4 x 7,3 metra.
Dwuspadowy dach korpusu kościoła osadzony został na dwóch trójkątnych szczytach, z których wschodni ozdobiono ośmioma dwuuskokowymi blendami ostrołucznymi i siedmioma sterczynami. Poniżej na osi przebito ostrołuczne okno, wypełnione podwójnym laskowaniem osadzonym w uskokowym ościeżu. Pozostałe okna korpusu były także zamknięte ostrołucznie ale pierwotnie zapewne miały nieco mniejsze rozmiary. Nim przystawiona została wieża, również od zachodu kościół posiadał ozdobny szczyt, wypełniony lizenami oddzielającymi blendy. Wejście do kościoła wiodło od południa oraz od zachodu przez okazały, trójuskokowy portal. Podobny portal utworzono także w przyziemiu wieży, której elewacje pozostawiono surowe, przebite jedynie małymi otworami okiennymi, co nadawało budowli obronnego charakteru.
Wewnątrz kościoła w XVI wieku utworzono przykrytą sklepieniem kolebkowym kryptę o wymiarach 4,5 x 3,4 metra z aneksem o długości 2,2 metra. Ponadto wyposażenie kościoła składało się z XV-wiecznego sakramentarium w ścianie wschodniej, o formie niszy ze sfazowanymi ościeżami, zamykanej kutą, żelazną kratą, oraz z pisciny mającej w podłuczu hak na naczynia do ablucji. Elewacje wnętrza korpusu pokrywały późnogotyckie malowidła ornamentalne oraz zacheusze (znaki dedykacyjne, umieszczane na ścianach świątyni w miejscu ich namaszczenia).
Stan obecny
Kościół zachował średniowieczny układ przestrzenny wraz z kilkoma pierwotnymi detalami architektonicznymi. Uwagę szczególnie przyciąga szczyt wschodni oraz dwa portale zachodnie (w przyziemiu wieży oraz z kruchty podwieżowej do nawy). Południowy portal został przekształcony, podobnie jak umieszczone obok niego okna (skrócone w XIX wieku). Surowa wieża zwieńczona jest dziś nowożytną, drewnianą nadbudową i strzelistym hełmem. Wewnątrz zachowało się sakramentarium i piscina, na uwagę zasługuje też motyw koniczyny wyciskany w zaprawie tynkowej, widoczny zwłaszcza w ścianie wschodniej. Niestety późnogotyckie polichromie ścienne są dziś zatynkowane i zamalowane.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Katalog zabytków powiatu stargardzkiego, red. M.Majewski, tom 1, Stargard 2010.
Lemcke H., Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungsbezirks Stettin, Der Kreis Satzig, Stettin 1908.