Historia
Pierwsza wzmianka o kościele św. Mikołaja ze wsi Łąkorz (pierwotnie Lynker, Lynkorn, Longkorn, Lyngkorn, później także Lonkorsz) odnotowana została w księdze szkód po wojnie polsko – krzyżackiej z 1414 roku. Zbudowany został on niewiele wcześniej, około przełomu XIV i XV wieku, o czym świadczyłyby zdobienia szczytu wschodniego czy elewacji wieży, oraz mniej rygorystyczny układ blend niż w pobliskich, nieco starszych kościołach w Ostrowite czy Lipinkach.
Wieś po bitwie pod Grunwaldem została dotkliwie zdewastowana i spalona, choć kościół miał ocaleć od poważniejszych zniszczeń. Odbudowa trwała długo, jeszcze w 1440 roku około połowa łanów była opuszczona. Nie przekazano żadnych informacji o losie kościoła, ale być może już wówczas uszkodzony został szczyt wschodni, nigdy nie odbudowany z powodu zapaści gospodarczej. Dopiero w latach 1695 – 1696 prowadzono prace naprawcze przy dachu kościoła. Remont połączony z wybiciem nowych okien miał też miejsce w 1912 roku.
Architektura
Kościół zbudowany został z cegły układanej w wątku gotyckim, na wysokim kamiennym cokole. Utworzony został z prostokątnego w planie korpusu o wymiarach 28,3 x 11,9 metrów, bez wydzielonego zewnętrznie prezbiterium, z małą zakrystią dostawioną do wschodniej części ściany północnej, oraz z czworoboczną, trójpiętrową więżą na osi fasady zachodniej o wymiarach 5,2 x 7,9 metra. Bryłę uzupełniła umieszczona przed południowym wejściem kruchta.
Mury korpusu wzmocniono czterema narożnymi, położonymi ukośnie przyporami. Od południa przebito cztery ostrołuczne okna rozdzielone dwoma blendami o identycznym kształcie. Ściana północna była bardzo prosta, pozbawiona okien i blendowych zdobień, natomiast najokazalej potraktowano ścianę wschodnią, gdzie wysokie, ostrołuczne okno na osi oflankowano z obu stron trzema blendami. Co więcej nad tą ścianą posadowiono siedmioosiowy szczyt z wąskimi płycinami rozdzielonymi przez trójkątne w przekroju lizeny. Tradycyjnie bogatą dekorację elewacji uzyskała też wieża, której wszystkie piętra rozczłonkowano wertykalnie ostrołucznymi i półkolistymi blendami, przy czym te na najwyższym piętrze utworzono uskokowe, flankujące środkowe z dwudzielnymi przeźroczami. Podziały poziome wieży utworzyły fryzy opaskowe. Wieżę oflankowały dwa krótkie półszczyty z małymi wimpergami przedzielonymi okrągłymi otworami wiatrowymi, osadzonymi pomiędzy dwoma filarkami.
Wejście do wnętrza kościoła wiodło od południa przez kruchtę i od zachodu przez przyziemie wieży. Profilowaną, uskokową archiwoltę portalu zachodniego umieszczono wewnątrz wysokiej wnęki, w której utworzono dwie kolejne blendy. Korpus pomimo opięcia go przyporami nie został podsklepiony, ale ścianę północną i wschodnią ozdobiono rzędem wysoki, ostrołukowo zamkniętych wnęk. Wnętrze prawdopodobnie przykryte było drewnianym stropem.
Stan obecny
Kościół posiada dziś w całości układ przestrzenny z przełomu XIV/XV wieku. Przekształcenia nowożytne doprowadziły do wybicia nowych okien w ścianie północnej korpusu, obniżenia kalenicy dachu (poziom pierwotnego wciąż jest widoczny na wschodniej ścianie wieży), oraz utraty górnej partii szczytu wschodniego (być może zakończony było on podobnie jak półszczyty zachodnie). Szczęśliwie zachowany został reprezentacyjny wygląd elewacji wieży o różnych typach i wariacjach wnęk, blendy czy płycin.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreußen, der Kreis Löbau, red. J.Heise, Danzig 1895.
Herrmann C., Mittelalterliche Architektur im Preussenland, Petersberg 2007.