Historia
W 1338 roku Mikołaj Wierzynek ufundował na miejscu dzisiejszego kościoła kaplicę cmentarną. W latach 1394-1402 została ona, prawdopodobnie z fundacji królowej Jadwigi, powiększona o dwa przęsła. W kościele głoszono kazania w języku polskim. W 1536 roku podczas obrad sejmu w Krakowie, na prośbę posłów i za zgodą senatorów, król Zygmunt I nakazał przeniesienie kazań polskich do dużego kościoła Mariackiego, a niemieckich do mniejszego kościoła św. Barbary. Akt ten był świadectwem budzenia się świadomości i dumy narodowej Polaków i efektem procesu polonizacji niemieckich rodów mieszczańskich. W 1583 roku kościół został przekazany jezuitom. W tym czasie swoje kazania wygłaszał tutaj Piotr Skarga. W 1687 roku kościół został przebudowany przez jezuickiego architekta Stanisława Solskiego, który od wschodniej strony dodał apsydę, podwyższył wnętrze i wykonał nowe sklepienie kolebkowe. Po kasacie zakonu jezuitów w 1773 roku, budowla posiadała różnych właścicieli, aż w 1874 roku zakon odzyskał kościół.
Architektura
Kościół św Barbary pod koniec średniowiecza osiągnął formę orientowanej względem stron świata jednonawowej budowli, bez wyróżnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Fasada kościoła otrzymała kształt bezwieżowy, z pojedynczą przyporą na osi i zwieńczeniem w postaci trójkątnego szczytu. Poprzedziła ją kaplica cmentarna połączona z kruchtą, tzw. Ogrójec, wzniesiony między 1488 a 1516 rokiem. Kaplicę uformowano z dwóch przęseł nakrytych sklepieniem krzyżowo – żebrowym. Bogato dekorowana rzeźbiarsko, wewnątrz mieściła ołtarz wykonany najprawdopodobniej przez Wita Stwosza lub jego warsztat w XV wieku.
Stan obecny
Kościół św. Barbary jest jest dziś jednonawową budowlą, która zachowała gotycką bryłę, ale została powiększona o nowożytną apsydę po stronie wschodniej i barokowe kaplice od północy, ponad którymi przepruto duże czworoboczne okna. Od południa kościół w całości zastawiony został zabudowaniami konwentu jezuickiego. Wnętrze kościoła uległo barokizacji, lecz znajduje się w nim m.in. gotycka Pietà z XIV wieku i późnogotyckie malowidła. Ozdobą i kościoła i jego najcenniejszym elementem jest późnogotycka kaplica ogrójcowa.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013.
Marek M., Cracovia 3d. Rekonstrukcje cyfrowe historycznej zabudowy Krakowa, Kraków 2013.
Strona internetowa swietabarbara.jezuici.pl, Historia kościoła.
Strona internetowa wikipedia.org, Kościół św. Barbary w Krakowie.