Historia
Wieś Szobieszowice po raz pierwszy odnotowana została w źródłach pisanych w 1276 roku. W dokumencie tym miejscowy kościół, wówczas najwyraźniej dopiero planowany, uposażony miał zostać jednym łanem ziemi. W 1297 roku odnotowano plebana Szobiszowic, kościół musiał więc zostać wzniesiony około czwartej ćwierci XIII wieku. Przypuszczalnie był on jeszcze konstrukcji drewnianej. Przed połową XV wieku na jego miejscu wzniesiono murowany kościół św. Bartłomieja lub ewentualnie dobudowano nawę i wieżę do murowanego już prezbiterium z zakrystią.
W 1447 roku kolektor papieski Mikołaj Wolff odnotował w sprawozdaniu wizytacyjnym szobieszowicką parafię, w okresie tym jedną z większych na terenie archiprezbiteratu gliwickiego. W 1526 roku miejscowa gmina ufundowała dzwon, a kolejny odlany został w 1554 roku. Według akt wizytacji z 1572 roku kościół posiadał wówczas kamienną wieżę i zakrystię, a dach kryty był gontem. W 1592 roku poddany został bliżej nieznanej przebudowie lub remontowi.
Prace budowlane przy kościele prowadzono na większą skalę w 1626 roku, w związku z koniecznością odbudowy wieży i murów korpusu, po zniszczeniach spowodowanych przez wojska gen. Ernesta Mansfelda von Wallensteina. W protokole wizytacyjnym z 1719 roku, sporządzonym podczas obecności biskupa wrocławskiego Eliasa von Sommerfelda, nakazano przeprowadzenie renowacji dachu i wieży kościoła. W 1849 roku zbudowano chór muzyczny, natomiast na początku XX wieku uznano, że elementy dachu kościoła grożą zawaleniem. Z tego powodu około 1910 przeprowadzono gruntowny remont budowli.
Architektura
Kościół wzniesiono na niewielkim wyniesieniu terenu pośrodku wsi Szobieszowice. Grube na 1,1 – 1,56 metra mury utworzono z częściowo opracowanego wapienia, osadzonego na fundamencie z dużych głazów granitowych. Najstarszą część stanowiło wzniesione na planie czworoboku prezbiterium i przylegająca do niego od północy zakrystia. Od zachodu kościół powiększono o prostokątną nawę oraz czworoboczną wieżę na osi jej fasady. Dwuspadowe dachy były przykryte gontem. Mury prezbiterium wzmocnione zostały przyporami. Wnętrze prezbiterium oraz zakrystii prawdopodobnie było przykryte sklepieniem. Nawę musiał wieńczyć drewniany strop.
Stan obecny
Kościół zachował uzyskany w średniowieczu układ przestrzenny, ale nawa i wieża zostały znacznie przemurowane w trakcie XVII-wiecznej odbudowy, a do zakrystii dostawiona została nowożytna kruchta. Niestety przekształcone zostały otwory okienne i portale. Nie zachowało się pierwotne sklepienie w prezbiterium. Wyposażenie wnętrza kościoła jest dziś barokowe i klasycystyczne. Szobieszowice stanowią dziś dzielnicę miasta Gliwice.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Drobiec Ł., Pająk Z., Wieczorek M., Konstrukcja i architektura starego kościoła św. Bartłomieja w Gliwicach, „Spotkanie z zabytkiem”, nr 2, Gliwice 2008.
Kulczyk A., Z dziejów parafii św. Bartłomieja w Gliwicach-Szobiszowicach w latach 1911-1939, „Rocznik Muzeum w Gliwicach”, tom XXII (2010).
Lutsch H., Die Kunstdenkmäler des Reg. Bezirks Oppeln, Breslau 1894.