Historia
Gotycki kościół w Dobiesławiu (niem. Abtshagen) zbudowany został pod koniec XV wieku. W XVI wieku przejęty został przez protestantów. Jego nowożytne renowacje i przebudowy prowadzone były w XVII i XIX wieku. Okres drugiej wojny światowej przetrwał bez większych zniszczeń, skonfiskowane zostały jedynie dzwony. Po zakończeniu konfliktu zabytek powrócił w ręce katolików, którzy konsekrowali go pod nowym wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej.
Architektura
Kościół zbudowano z cegieł na kamiennej podmurówce, na szczycie niewielkiego wzniesienia górującego nad wsią. Uzyskał formę gotyckiej budowli salowej na planie prostokąta z masywną, szeroką, czworoboczną wieżą po stronie zachodniej oraz na wschodzie pięciobocznym zamknięciem o nierównej długości ścian, bez wyróżnionego zewnętrznie z bryły prezbiterium. Mury korpusu wzmocniono uskokowymi przyporami, pomiędzy którymi przepruto ostrołuczne okna. Po dwie z przypór na północy i południu wykorzystano u schyłku średniowiecza do wzniesienia dwóch czworobocznych aneksów.
Dekoracje kościoła skupiły się głównie w wieży i nieco późniejszych niż nawa przybudówkach po stronie północnej i południowej. Zdobienie nawy pełnił jedynie szeroki fryz ząbkowy w prostych ścianach, oraz fryz wnękowy w ścianach wschodniego zamknięcia. Górną część wieży ozdobiły gęsto rozmieszczone blendy i przeźrocza, a niżej szereg blend kolistych. Pośrodku ścian wschodniej i zachodniej umieszczono nietypowy motyw kolistej blendy nasadzonej na pionową laskę (podobną do zastosowanej w szczycie kościoła w Blankensee na zachód od Szczecina). Co więcej w zachodniej ścianie wieży w najniższym okulusie umieszczono ceramiczną maskę o formie okrągłej ludzkiej twarzy z wypukłym czołem i policzkami, z krótkim fragmentem szyi, odstającymi uszami i schematycznie przedstawionymi włosami. Maska ta, przedstawiająca zapewne personifikację słońca, zbliżona była jedynie do tzw. „złotej pani” z Kołbacza, trybowanego w miedzianej blasze przedstawienia słońca, które pierwotnie zdobiło szczyt klasztoru cystersów.
Na obu późnogotyckich przybudówkach umieszczono liczne blendy, zamknięte dwuramiennie lub częściej dwuramiennymi tzw. łukami pozornymi, wykonanymi nie przez ukośne ułożenie cegieł, lecz przez symetryczne nadwieszanie kolejnych ich warstw, aż do zamknięcia szerokości blendy. Ten rzadki motyw spotykany był we wschodniej części Pomorza (najwyższe partie wieży kościoła w Darłowie, blendy zachodniego szczytu nawy kościoła w Rusowie).
Stan obecny
We wnętrzu zachowanej do dziś budowli zobaczyć można pocysterską granitową kropielnicę z XV wieku oraz fragmenty stalli z XV wieku w postaci płaskorzeźby św. Jerzego walczącego ze smokiem, klęczącej niewiasty w koronie oraz tarczy herbowej z głową lwa. Cenne są również zachowane na zachodniej elewacji wieży zdobienia, z ceramiczną maskę przedstawiającą personifikację słońca na czele, a także blendy na północnym i południowy aneksie. Niestety w XIX wieku przekształcono większość otworów okiennych korpusu, przebito nowe w przyziemiu wieży i dostawiono ryzalit przed wejściem zachodnim.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler des Regierungs-Bezirks Köslin, Die Kreise Köslin, Kolberg-Körlin, Belgard und Schlawe, Kreis Schlawe, red. L.Böttger, Stettin 1892.
Ober M., Gotyckie kościoły wiejskie okolic Darłowa, „Historia i kultura Ziemi Sławieńskiej”, tom VI, Gmina Darłowo, Sławno 2007.