Historia
Zamek w Dobczycach po raz pierwszy wzmiankowany jest w roku 1362, choć można przypuszczać, iż jakieś obwarowania istniały tu już od XIII wieku. W 1390 roku Władysław Jagiełło zlecił jego konserwację królewskiemu dzierżawcy Klemensowi z Moskorzewa, przeznaczając na ten cel spore sumy z żup wielickich. W późniejszych wiekach zamek był w zastawie licznych rodzin, m.in. Lanckorońskich, Czernych, Lubomirskich i Jordanów. Kolejni starostowie modernizowali i rozbudowywali średniowieczne założenie, szczególnie Lubomirscy przyczynili się do przekształcenia zamku w wygodną rezydencję. Przetrwał on „potop szwedzki” jednak został spustoszony przez szwedzkie wojska w 1702 roku. Zniszczenia te zapoczątkowały okres upadku w którym budulec pozyskany z warowni służył do budowy okolicznych domów i kościoła.
Architektura
Pierwotny zamek zbudowano na wzniesieniu z trzech stron otoczonemu przez strome urwiska. Wzgórze ma kształt nieregularnego czworoboku o wymiarach 52x48x55x26 metra. Zamek górny zbudowany był na planie trójkąta, z dwoma skrzydłami jednotraktowymi przylegającymi do muru obwodowego. W południowym narożniku najprawdopodobniej znajdowała się wieża na planie zbliżonym do kwadratu. Znaleziono także dolne fragmenty cylindrycznej wieży o średnicy 9 metrów, będącej zapewne najstarszym elementem zamku. Od północy znajdował się zamek dolny. Wjazd usytuowany był w jego północnej części i według lustracji z 1620 roku prowadził do niego dębowy most na słupach. Od strony dziedzińca przelot bramny przechodził w murowany korytarz o szerokości 3,55 metra i długości 10 metrów. Pierwotny wjazd do górnej części zamku usytuowany był natomiast po stronie południowej.
Stan obecny
Do dziś zachowały się mury przyziemia, wieży i kaplicy, niewiele mówiące o pierwotnym wyglądzie zamku. Z powodu budowy zapory na rzece i spiętrzenia poziomu wody, przekształceniu uległ także widok najbliższego otoczenia zamku. W ruinach udostępnione jest małe muzeum regionalne, czynne w okresie od 1.04. do 30.10.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Krasnowolski B., Leksykon zabytków architektury Małopolski, Warszawa 2013.
Leksykon zamków w Polsce, red. L.Kajzer, Warszawa 2003.