Historia
Kościół w Dąbrówce został zbudowany około połowy XIV wieku, na co wskazywałyby podobne kształtki do używanych w farze starogardzkiej. Prawdopodobnie powstał pod patronatem zakonu krzyżackiego. Mógł zostać zdewastowany w trakcie wojen polsko – krzyżackich z XV wieku, wiadomo bowiem, iż wieś poniosła straty w czasie wojny trzynastoletniej. W XVI wieku kościół był świątynią filialną parafii w Jabłowie, a potem w Bobowie. W latach 1566 – 1596 znajdował się w posiadaniu luteran. Dąbrówka została zniszczona i wyludniona podczas wojen szwedzko-polskich, tak doszczętnie, że w 1682 roku przyznano ją zarządcy Thomasowi von Grabzewskiemu jako całkowicie opuszczoną, przy czym o ówczesnym stanie kościoła nic nie wspomniano. W 1917 roku w Dąbrówce erygowano osobną parafię pod wezwaniem Podwyższenia Krzyża Świętego.
Architektura
Kościół został wzniesiony z cegły układanej w wiązaniu gotyckim na kamiennym cokole. Utworzył go niewielki, salowy korpus na planie prostokąta o wymiarach 14,8 x 7 metrów, bez wyodrębnionego zewnętrznie prezbiterium, oraz czworoboczna wieża od strony zachodniej i zakrystia od strony północnej. Po stronie południowej, przed wejściem dostawiono kruchtę.
Wieża wzmocniona została w narożnikach uskokowymi, niesymetrycznie dostawionymi przyporami. Przykryto ją dachem czterospadowym, natomiast, dwuspadowy dach korpusu oparto na wschodzie na gotyckim szczycie, wypełnionym białymi, prostokątnymi blendami, rozdzielonymi lizenami przechodzącymi w sterczyny. Podobnym szczytem zwieńczona została także kruchta, choć nie umieszczono na niej tynkowanego fryzu którym ozdobiono elewacje korpusu kościoła.
Wnętrze kościoła oświetlały średniej wielkości, ostrołucznie zamknięte okna oraz zgrupowane w pary ostrołuczne przeźrocza na najwyższej kondygnacji wieży, osadzone z każdej strony w uskokowych ościeżach. W środku nie zastosowano sklepień, jedynie drewniany strop nad którym funkcjonowało poddasze, doświetlane dwoma drobnymi otworami przebitymi przez szczyt wschodni.
Stan obecny
Kościół jest dziś malowniczą, niewielką, wiejską budowlą sakralną, co najmniej kilkukrotnie odnawianą w czasach nowożytnych, ale posiadającą wciąż od strony zewnętrznej gotycki charakter. Wnętrze utraciło średniowieczne cechy stylistyczne, znajduje się w nim jedynie gotycka rzeźba z pierwszej połowy XV wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Westpreußen, der Kreis Pr. Stargard, red. J.Heise, Danzig 1885.
Grzyb A., Strzeliński K., Najstarsze kościoły Kociewia, Starogard Gdański 2008.