Historia
Miasto Choszczno (Arnswalde) zostało lokowane w 1291 roku. Jego murowane obwarowania powstały w XIV wieku, kiedy to zastąpiono wcześniejsze drewniane palisady, kamieniem granitowym i cegłą. W XV i XVI wieku obwarowania zostały rozbudowane. Od początku XVIII wieku zaczęto likwidację umocnień. Zniwelowano wały i fosy, pozostawiając jedynie ich fragmenty od południa i południowego zachodu oraz rozebrano część baszt. Na początku XIX wieku rozebrano bramy, a z czasem do szczątków murów obronnych zaczęto dobudowywać domy i budynki gospodarcze. Kolejne zniszczenia przyniosła druga wojna światowa oraz powojenne zaniedbania remontowe.
Architektura
Pierścień obwarowań wzniesiono na planie zbliżonym do wydłużonego prostokąta o wymiarach 400 na 600 metrów, z dłuższą osią usytuowaną na linii wschód – zachód. Całkowita długość murów obronnych wynosiła 1600 metrów. Wzmocniono go 7 basztami zamkniętymi oraz 36 basztami wykuszowymi. We wschodnim odcinku murów istniało pięć baszt zamkniętych, w odcinkach południowym i zachodnim tylko po jednej. Podobnie nierównomiernie rozmieszczone były baszty wykuszowe, których największą ilość umieszczono od strony wschodniej i zachodniej. Wjazd do miasta prowadził przez trzy bramy: Kamienną od zachodu, Wysoką od południowego – wschodu oraz Młyńską od północy. W XV i XVI wieku mury obronne zostały rozbudowane. Pojawiły się mosty zwodzone oraz przedbramia, a wysokość murów wzrosła do 8 metrów. Obwarowania wzmacniał podwójny system wałów i fos, północną stronę chroniły mokradła.
Stan obecny
Dziś głównym, zachowanym elementem obwarowań jest gotycka baszta z przedbramia bramy Kamiennej, zwana także Barbakanem. Najdłuższy odcinek murów o długości 334 metrów położony jest od strony północnej. Rozciąga się od ul. Moniuszki do Parku Moniuszki. Od strony zachodniej, na obrzeżu parku Moniuszki przetrwały trzy fragmenty muru oraz jeden bezpośrednio na południe od ul. Wolności. Po stronie południowej, pomiędzy ulicami Bolesława Chrobrego a Władysława Jagiełły, przetrwały w znacznej wysokości tylko dwa skrajne fragmenty muru, położone przy uliczce Mur Południowy. Na południe od dawnej linii murów zachował się natomiast wał ziemny, obecnie biegnie po nim promenada. Od strony wschodniej przetrwał tylko jeden, niewielki fragment muru na południowym skraju. Sześć baszt wykuszowych przetrwało w ciągu muru północnego, dwie dalsze we fragmentach muru zachodniego.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Lukas E., Średniowieczne mury miejskie na Pomorzu Zachodnim, Poznań 1975.
Pilch J., Kowalski S., Leksykon zabytków Pomorza Zachodniego i ziemi lubuskiej, Warszawa 2012.
Strona internetowa zamkidwory.forumoteka.pl,