Historia
Pierwszy kościół w należącej do zakonu krzyżackiego wsi Borkowo (Borken) wzniesiono prawdopodobnie niedługo po lokacji w XIV wieku. Ta drewniana jeszcze budowla obrabowana została na stratę 314 grzywien przez wojska polskie w czasie wojny polsko-krzyżackiej w 1411 rok. Murowany kościół zbudowany został na jej miejscu około 1430 – 1450 roku. Około drugiej ćwierci XVI wieku powiększono go o późnogotycką wieżę, charakteryzującą się nieco gorszą jakością wykonania od starszego korpusu. W 1917 roku powiększono okna korpusu kościoła oraz dobudowano północną kruchtę. W 1945 roku kościół spłonął podczas działań wojennych, a następnie pozostawiono go w ruinie.
Architektura
Kościół był małą budowlą salową, wzniesioną na planie prostokąta o długości 23 metrów i szerokości 12,5 metrów, prawie do połowy wysokości wykonaną z kamienia polnego, w wyższych partiach z cegły w wiązaniu gotyckim. Przy wschodniej części ściany północnej znajdowała się niewielka zakrystia, a od południa być może kruchta. Od zachodu u schyłku średniowiecza dobudowano czworoboczną wieżę o wymiarach 5,4 x 6,8 metra (w dolnych partiach wieży utworzono tylko trzy ściany, wschodnią tworzył mur nawy).
Naroża korpusu wzmocnione zostały przyporami. Elewacje południową i wschodnią przepruto wąskimi, podłużnymi, profilowanymi oknami o ostrołucznych zamknięciach, od wewnątrz osadzonymi w szerokich, także ostrołucznych wnękach. Ściana północna nie miała okien, ale w środku i tak utworzono wnęki. Ponadto od północy i południa znajdowały się portale, obydwa profilowane, uskokowe. Akcent poziomy elewacji zapewniała tynkowana opaska pod okapem dachu.
W przyziemiu ściany zachodniej wieży umieszczony został trzeci portal wejściowy wiodący do podwieżowego przedsionka. Oprócz niego elewacje zewnętrzne z każdej wolnej strony rozdzielono trzema rzędami ostrołucznie zamkniętych blend, pomiędzy przyziemiem a pierwszym piętrem rozgraniczonych tynkowaną opaską. Na najwyższym piętrze środkowe blendy utworzono niższe, flankowane przez wysokie płyciny z przeźroczami w górnych częściach (w sumie po cztery wąskie przeźrocza z każdej strony).
Stan obecny
Do chwili obecnej zachowały się mury obwodowe wieży oraz korpusu. Zniszczeniu uległy szczyty oraz zakrystia. Zabytek znajduje się w złym stanie i pilnie wymaga remontu. Uwagę zwracają wnęki i profilowania okien korpusu nawowego oraz elewacje wieży, wzniesionej jeszcze w tradycji późnego gotyku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, Die Bau- und Kunstdenkmäler in Natangen, red. A.Boetticher, Königsberg 1892.
Herrmann C., Mittelalterliche Architektur im Preussenland, Petersberg 2007.