Historia
W 1352 roku wielki mistrz krzyżacki Winrich von Kniprode podarował rycerzowi Luprechtowi Sudowen 70 włók ziemi na polu zwanym Assaun, w celi założenia wsi. W 1406 roku Ulrich von Jungingen potwierdził przywilej lokacyjny, a zarazem złagodził obciążenia miejscowych chłopów. W dokumencie tym wspomniano kościół, który miał być uposażony czterema wolnymi włókami ziemi. Przypuszczalnie była to jeszcze budowla drewniana, przekształcona w murowaną w drugiej połowie XV wieku, kiedy to wzniesiono wschodnią część kościoła wraz z zakrystią. Na początku XVI wieku korpus świątyni przedłużono ku zachodowi i dobudowano kruchtę. W 1845 roku dobudowany został zachodni przedsionek, w 1904 roku prowadzono przy kościele prace remontowe, natomiast po pożarze z 1914 roku został on odbudowany w latach 1915-1917.
Architektura
Kościół usytuowano na niewysokim wzgórzu, po wschodniej stronie rzeki Otmęt. Wzniesiony został z cegły w wiązaniu gotyckim, ale na kamiennym fundamencie i przy sporym wykorzystaniu dużych kamieni narzutowych w murach obwodowych. Utworzony został z salowego korpusu o długości około 20 metrów i szerokości 9,2 metrów, bez wydzielonego zewnętrznie prezbiterium. Przy wschodniej części ściany północnej umieszczona została niewielka zakrystia na rzucie kwadratu, zlicowana ze wschodnią ścianą korpusu. Po stronie południowej przed wejściem wtórnie dobudowana została gotycka kruchta.
Ściany kościoła nie zostały opięte przyporami. Przepruto w nich ostrołucznie zamknięte okna o uskokowych ościeżach, cztery od południa, dwa od północy i jedno od wschodu. Proste elewacje ozdobiono jedynie tynkowanym fryzem poprowadzonym pod okapem dachu, za wyjątkiem strony wschodniej. Umieszczono także na ścianie północnej nawy ostrołuczne blendy, oraz wnęki na ścianach zakrystii z ostrołucznymi archiwoltami zdobionymi zendrówkami. Dwuspadowy dach kościoła opaty był przy krótszych ścianach na szczytach. Z nich wschodni był pięcioosiowy, schodkowy, wypełniony ostrołukowymi blendami rozdzielonymi trójkątnymi w przekroju lizenami. Nad całym szczytem poprowadzona została gipsowa opaska jako zakończenie każdego stopnia.
Wnętrze nawy przykryte było drewnianym stropem lub otwartą więźbą dachową. Prezbiterium nie było wyróżnione arkadą tęczy, mogło co najwyżej funkcjonować drewniane lektorium. Sklepieniem gwiaździstym, ośmioramiennym przykryta została zakrystia, a krzyżowym kruchta południowa.
Stan obecny
Kościół posiada średniowieczne mury obwodowe korpusu, zakrystii i kruchty południowej, natomiast przedsionek zachodni i sąsiednia wieża dobudowane zostały w okresie nowożytnym. Korona murów w dużej mierze została odnowiona, ponadto szczyt wschodni oryginalny jest tylko w dolnej strefie. Na uwagę zasługują zachowane (odnawiane) w oryginalnym kształcie wszystkie okna kościoła, oraz widoczna od południa szczelina konstrukcyjna rozgraniczająca dwie fazy budowy. Ponadto na południe od kościoła zachował się budynek o cechach gotyckich (ostrołuczne blendy), przypuszczalnie wzniesiony w XVI wieku.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, Die Bau- und Kunstdenkmäler in Natangen, red. A.Boetticher, Königsberg 1892.
Herrmann C., Mittelalterliche Architektur im Preussenland, Petersberg 2007.