Historia
W XII wieku na miejscu późniejszego zamku funkcjonował gród bałtyjskiego plemienia Selonów („castrum Selonum”). Prawdopodobnie w 1208 roku został on oblężony i podporządkowany krzyżowcom. Po umocnieniu się chrześcijańskiej władzy Selburg planowano uczynić stolicą istniejącego jedynie w latach 1218-1225 biskupstwa Seloni. Projekt ten nie doczekał się realizacji, a samo biskupstwo od 1225 roku zmieniło nazwę na biskupstwo Semigalii i w 1251 zostało zniesione.
W 1254 roku okoliczne tereny znalazły się pod władzą zakonu krzyżackiego, jednak poważniejsze inwestycje Krzyżaków w Selburgu przypadły dopiero na przełom trzeciej i czwartej ćwierci XIV wieku, kiedy to starsze drewniano – ziemne umocnienia zastąpiono murowanymi. Prawdopodobnie również wtedy zamek podniesiono do rangi siedziby zakonnego wójta, mimo iż pierwsze imię tego urzędnika odnotowano dopiero w latach 1422-1423, kiedy to urzędował w Selburgu niejaki Eberhard von Altena. Podstawowym zadaniem zamku była kontrola handlu i bezpieczeństwa żeglugi na Dźwinie oraz ochrona granicy z Litwą i arcybiskupstwem ryskim.
Po upadku inflanckiej gałęzi zakonu krzyżackiego, władzę nad zamkiem przejęło Księstwo Kurlandii i Semigalii, zależne od państwa polsko – litewskiego. Warownia została wówczas rozbudowana, dzięki czemu zachowała znaczenie militarne. W czasie wojen polsko – szwedzkich z pierwszej połowy XVII wieku Selburg przechodził z rąk do rąk. Koniec funkcjonowania zamku nastąpił w 1704 roku. Podczas wielkiej wojny północnej Selburg został wysadzony w powietrze przez Szwedów i nigdy więcej nie był już odbudowywany.
Architektura
Zamek zbudowany został na rzecznej wyspie, w jej najwyższym punkcie terenu. W planie miał nieregularny kształt, dostosowany do formy terenu i wcześniejszych obwałowań drewniano – ziemnych, nie nawiązywał więc do wzorców zamków niższych rangą urzędników krzyżackich, ani tym bardziej do krzyżackiej architektury konwentualnej. Prawdopodbnie założenie było dwudzielne, z główną częścią po stronie zachodniej i podzamczem po stronie wschodniej. Kamienny mur obronny wzmocniony był co najmniej kilkoma wieżami obronnymi, zlokalizowanymi głównie w narożnikach.
Stan obecny
Relikty zamku znajdują się na trudno dostępnej wyspie na rzece Dźwinie. Pierwotnie znajdowały się na wzniesieniu, lecz z powodu budowy tamy i podniesienia poziomu wody na rzece w latach 60-tych XX wieku, dziś widoczne są tuż obok linii brzegowej. Znaczne pozostałości murów zamku wraz z otworami okiennymi i bramnymi widoczne były jeszcze na początku XX wieku, ale do ich zniszczenia przyczynił się ostrzał artyleryjski podczas I wojny światowej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.