Historia
Budowa zamku rozpoczęła się zapewne w drugiej połowie XIV wieku, a pierwsza historyczna wzmianka o nim pochodzi z 1427 roku. Leżał on w ważnym strategicznie miejscu, jako iż kontrolował wąski pas terenu należący do arcybiskupstwa ryskiego, łączący się z biskupstwem dorpackim i jednocześnie rozdzielający ziemie zakonu krzyżackiego. Tak więc pas ten umożliwiał połączenie między dwoma niezależnymi od zakonu biskupimi władztwami. Obok funkcji wojskowej i administracyjnej zamek wraz z pobliską osadą był także regionalnym centrum wymiany handlowej. Ze względu na swoje południowo – wschodnie położenie Smilten narażony był na ataki wojsk moskiewskich, które dwukrotnie, w 1559 i 1560 niszczyły warownię. Po wycofaniu wojsk Iwana Groźnego władze Rzeczypospolitej utworzyły na zamku starostwo. Rządy te jednak nie trwały długo i już w pierwszej połowie XVII wieku Smilten dostał się pod panowanie szwedzkie. Ostateczne jego zniszczenie przyniosła wojna szwedzko – rosyjska w 1702 roku.
Architektura
Architektura budowli nadawała jej formę przydrożnego tzw. zamku popasowego. Składał się on z poprzedzonego przekopem muru obronnego, otaczającego obszerny dziedziniec o niemal kwadratowym kształcie. Jego duża wolna przestrzeń mogla być przeznaczana na doraźne obozowiska dla wozów kupieckich, oddziałów zbrojnych lub transportów z zaopatrzeniem. Główna brama, zapewne umieszczona w wieży bramnej, znajdowała się po południowo – zachodniej stronie dziedzińca. Zaraz obok wznosił się kamienny, mieszkalny budynek. Kolejnym elementem obronnym zamku była umieszczona w północnym narożniku murów obronnych niewielka wieża.
Stan obecny
Obecnie z zamku zachowały się jedynie niewielkie fragmenty murów, znajdujące się pomiędzy nowożytną zabudową, która je częściowo zasłania.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.