Historia
Zamek po raz pierwszy pojawił się w źródłach historycznych jako siedziba zakonnego konwentu, zarządzana przez komtura Dietricha w 1263 roku. Jego powstanie mogło mieć miejsce około połowy XIII wieku lub nawet w czwartej dekadzie pierwszej połowy tamtego stulecia. Z pewnością Wolkenburg był najstarszą zakonną warownią regionu Łatgalii. Mimo obiecujących początków zamek nie został rozbudowany, a komturię przeniesiono w 1277 roku do krzyżackiego zamku w Dünaburgu. Od tamtego momentu Wolkenburg rzadko wspominano w przekazach pisemnych. Dokumenty z 1347 i 1350 roku wskazywałyby, iż był jeszcze wówczas zamieszkany i mógł odgrywać rolę w zbrojnej kampanii przeciw Litwie w latach 30-tych XIV wieku. Opuszczony został zapewne jeszcze przed upadkiem zakonu krzyżackiego w Inflantach w 1561 roku. W 1599 roku wspomniano o majątku ze starym zamkiem, co wskazywałoby, że od dawna już nie funkcjonował.
Architektura
Zamek usytuowany był na szczycie wysokiego, jak na łotewskie warunki terenowe wzgórza, ukształtowanego przez naturę samotnie, pośród dużych kompleksów leśnych. Stoki wzniesienia najwyższe i najbardziej strome były od południa i od wschodu, a więc w miejscu gdzie u podnóża zapewne biegł szlak. Na północnym – zachodzie zbocze opadało łagodnie i równomiernie, dlatego tam też musiała być poprowadzona droga dojazdowa do zamku.
Początkowo obwarowania Wolkenburga były jeszcze drewniano – ziemne, dopiero po pewnym czasie powstał kamienny, pojedynczy odcinek tarczowego muru, chroniącego od frontu główny zamkowy dziedziniec o kształcie zbliżonym do prostokąta. Mur był bardzo masywny, grubości do 3,5 metra, natomiast jego długość sięgała około 62 metrów. W narożnikach północno – wschodnim i południowo – zachodnim mur zaginał się pod kątem prostym i biegł kilka metrów dalej, do miejsc w których stoki były już na tyle strome, że do ich ochrony wystarczała palisada lub częstokół. Zabudowa mieszkalno – gospodarcza zamku z pewnością była konstrukcji drewnianej lub szachulcowej, rozmieszczona na dziedzińcu wokół centralnie usytuowanej studni.
Rdzeń zamku od północnego – zachodu chroniony był palisadą otaczającą przedzamcze. Prawdopodobnie drugie niewielkie przedzamcze powstało od strony południowej, ewentualnie był to rodzaj przedbramia przed główną częścią zamku. Obie główne części założenia, górny dziedziniec oraz podzamcze, rozdzielała sucha fosa, która wraz z ziemnym wałem obejmowała również samo podzamcze. Wolkenburg był wczesnym, bardzo prostym wariantem zamku zakonnego, który nigdy nie został rozbudowany do okazalszej formy.
Stan obecny
Pozostałością po zamku są widoczne do dzisiaj na wzgórzu proste fragmentu muru obronnego o wysokości dochodzącej do około 3-4 metrów. Jego cechą charakterystyczną są dolne partie, wykonane z bardzo dużych kamieni osiągających nawet jeden metr średnicy. Zabytek znajduje się z dala od większych siedzib ludzkich, przy wiejskiej, szutrowej drodze łączącej miasteczko Lipuški i wieś Rukmoni, od której najlepiej odbić na zachód w stronę Voveri, a następnie wspiąć się ścieżką na wzgórze zamkowe.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.