Historia
Według XIV-wiecznego kronikarza Hermanna von Wartberge zamek Amboten wzniósł w 1265 roku krzyżacki mistrz krajowy Inflant Konrad von Mandern. Mogła to być informacja prawdziwa, gdyż w dokumentach źródłowych zamek po raz pierwszy odnotowany został w 1290 roku. Ponieważ tereny te zostały przydzielone biskupstwu kurlandzkiemu, status prawny zamku pozostawał niepewny. Przez większość XIII wieku był siedzibą wójta krzyżackiego, a dopiero pod koniec stulecia budowlę ostatecznie przyznano biskupom kurlandzkim, którzy zamienili ją na jedną ze swych rezydencji. Zarządzali oni zamkiem do XVI wieku, natomiast jeszcze przed sekularyzacją Inflant, około 1537 roku, Amboten przeszło w ręce prywatne. W kolejnych stuleciach zamek był kilkukrotnie niszczony, między innymi w trakcie wojny szwedzko – rosyjskiej z połowy XVII wieku oraz w 1702 roku w czasie wielkiej wojny północnej. Odbudowywany, pozostawał w rękach niemieckich właścicieli ziemskich z rodu von Mirbach, którzy w XVIII stuleciu na części średniowiecznych fundamentów zbudowali nowożytny dwór. Wraz z ruinami zamku opuścili go ostatecznie po pożarze z 1920 roku. Od tamtego czasu obie budowle pozostawiono w ruinie.
Architektura
Zamek zbudowano na niezbyt wysokim wzgórzu, otoczonym jeziorami i zasilającymi je strumieniami. Amboten był małym zamkiem, składającym się z pojedynczego obwodu muru obronnego, otaczającego dziedziniec o nieregularnym, lekko owalnym, dostosowanym do formy wzgórza kształcie. Najważniejszym elementem obwarowań były umieszczone w północno – wschodniej części zamku dwie półokrągłe baszty, osłaniające znajdującą się pomiędzy nimi bramę, prawdopodobnie wzniesione u schyłku średniowiecza. Zabudowania mieszkalne przypuszczalnie znajdowały się po przeciwnej stronie dziedzińca. Mur obronny zamku wzniesiony był z kamienia eratycznego, przy budowie zespołu bramnego wykorzystano także cegłę.
Stan obecny
Obecnie na całkowicie zalesionym wzgórzu zamkowym zachowały się stosunkowo wysokie fragmenty ceglanych murów, które w większości pochodzą z czasów średniowiecznych, ale przeplatają się z nowożytnymi uzupełnieniami. Znacznej wysokości sięgają pozostałości jednej z baszt przybramnych.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.