Historia
Data budowy zamku nie została przekazana w źródłach pisanych. Teren na których został wzniesiony wraz z osadą Edwahlen należał do biskupstwa kurlandzkiego od 1253 roku, sam zamek mógł zatem powstać najwcześniej między trzecią ćwiercią XIII a początkiem XIV wieku, a najpewniej w pierwszej połowie XIV stulecia. W dokumentach pierwsza informacja o nim odnotowana została jednak dopiero w 1432 roku, jako o miejscu wystawienia pisma prepozyta kurlandzkiego.
W 1559 roku Edwahlen wraz z całym biskupstwem kurlandzkim sprzedane zostało królowi Danii Fryderykowi II, a ten nadał zakupione ziemie swojemu bratu Magnusowi, który został nowym księciem – biskupem Kurlandii. Doprowadziło to do konfliktu z bratankiem poprzedniego biskupa, Ulrichem von Baehr. Porozumienie osiągnięto w 1561 roku, kiedy to na mocy ugody Baehr otrzymał duże posiadłości ziemskie, włącznie z Edwahlen. Sam zamek stał się dziedziczną własnością członków rodziny Baehr, dzierżoną przez nich nieprzerwanie aż do początków XX wieku.
W okresie wczesnonowożytnym zamek był kilkukrotnie niszczony pożarami. Pierwszy wybuchł w 1583 roku, w czasie zatargu polskiego króla Stefana Batorego z Danią o Piltyń (łot. Piltene). Po raz kolejny pożary wybuchały w czasie wojen polsko – szwedzkich w 1617 i 1622 roku. Zamek za każdym razem był remontowany i jednocześnie przebudowywany, niestety stopniowo zatracając średniowieczny wygląd. Większość nowożytnych aneksów rozebrano w latach 1835-1841, ale jednocześnie przekształcono pozostałe części w stylistyce neogotyckiej. Ponownie zamek przebudowano po pożarze z 1905 roku. Ostatnie większe prace remontowo – budowlane prowadzono w 1992 roku.
Architektura
Zamek zbudowany został na niewielkim wyniesieniu terenu, otoczonym barierami wodnymi z rozlanego szeroko strumienia Vanka, którego wody posłużyły do utworzenia fosy oraz do zasilenia młynów. Zamek był prostą budowlą ograniczającą się w swej pierwotnej formie do prawie kwadratowego dziedzińca, obwiedzionego murem obronnym o wymiarach 31,5 x 34,5 metra, do którego od północy dobudowano pojedyncze skrzydło mieszkalne. Brama umieszczona została w czworobocznej wieży o wymiarach około 6,5 x 7 metrów, wysuniętej przed kurtynę w połowie długości wschodniego odcinka muru. Teren przed nią zajmowany był przez ufortyfikowane podzamcze, które miało być chronione przez trzy cylindryczne baszty.
Najniższa, podsklepiona kondygnacja północnego budynku mieszkalnego, jak również przykryte stropami pierwsze piętro, podzielone były na trzy pomieszczenia, przy czym największe pomieszczenia leżały na zachodzie, a najmniejsze po stronie wschodniej. Dolne komory zapewne pełniły funkcje gospodarcze i pomocnicze, natomiast komnaty reprezentacyjno – mieszkalne musiały być skoncentrowane na górze. Zapewne wzorem innych budowli w regionie poddasze przeznaczone było do celów obronnych oraz na dodatkową przestrzeń magazynową. Pozostałe skrzydła zajmowały południową i zachodnią część dziedzińca. Prawdopodobnie powstały jeszcze w średniowieczu, a najpóźniej w drugiej połowie XVI wieku.
Spośród dzieł obronnych zamku najpóźniej powstała masywna, ale i stosunkowo wysoka wieża, zbudowana na planie koła o średnicy 8,2 metra, usytuowana w narożniku południowo – zachodnim. Została ona prawie w całości wysunięta przed zewnętrzne elewacje zamku, dzięki czemu mogła flankować jego dwa boki. Wyposażono ją w otwory strzeleckie przystosowane do użycia broni palnej, rozmieszczone na czterech kondygnacjach.
Stan obecny
Zamek przetrwał do czasów współczesnych w formie mocno przekształconej w czasach nowożytnych, zwłaszcza na skutek prac budowlanych z XIX i z początku XX wieku, kiedy to przeprojektowano elewacje i wnętrza w stylu neogotyckim. W 1913 roku odkryte zostały relikty murów i trzech baszt na terenie podzamcza, ale są one obecnie niewidoczne. Wyróżniającym się elementem pierwotnej budowli jest narożna, cylindryczna wieża z XVI wieku, dziś przepruta dużymi, czworobocznymi oknami. Zapewne duże partie murów obecnego zamku pochodzą z okresu średniowiecza, ale są one ukryte pod nowożytnymi i współczesnymi tynkami. Obecnie zabytek należy do prywatnego przedsiębiorcy, który w ostatnich latach przeprowadził jego generalny remont i przeznaczył wnętrza na pomieszczenia hotelowe.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.