Historia
Zamek został zbudowany około połowy XIV wieku, w celu ochrony podbitych przez zakon krzyżacki ziem przed najazdami litewskimi. Po raz pierwszy został wymieniony w przekazach pisanych w 1410 jako Arries, później wspominany był pod nazwą Arias. Podlegał komturii w Wenden, a w XV wieku był pod bezpośrednią władzą administracyjną inflanckich mistrzów zakonu. W czasie wojny inflanckiej, w 1577 roku został zdobyty przez wojska Iwana Groźnego, lecz odbiły go zbrojne oddziały polskie. W 1582 roku opisywany był jako zdewastowany i niezamieszkany. W rozejmie w Jamie Zapolskim nie został wymieniony, ale ziemie na których leżał zostały włączone do państwa polsko – litewskiego. Ostateczne zniszczenie zamku przyniosły wojny polsko-szwedzkie z pierwszej połowy XVII wieku.
Architektura
Zamek został wzniesiony na zachodnim brzegu jeziora Āraiši, na półwyspie o powierzchni około 9 ha. W jego północno – wschodnim krańcu znajdowała się główna część założenia o wymiarach około 72 x 81 metrów, wzniesiona na planie zbliżonym do kwadratu, z obszernym dziedzińcem otoczonym murem obronnym o wysokości około 5 metrów. Wjazd do zamku odbywał się poprzez wysuniętą w całości przed kurtyny muru czworoboczną wieżę bramną, usytuowaną pośrodku elewacji zachodniej. Przed nią leżało nie obwarowane przedzamcze.
Północno – zachodnią i południowo zachodnią stronę dziedzińca zajmowały budynki mieszkalne. Budynek północno – zachodni był większy, na planie prostokąta, podpiwniczony, trójprzestrzenny, z pomieszczeniami ogrzewanymi piecem typu hypocaustum. Ponadto na dziedzińcu znajdowały się liczne drewniane lub szachulcowe budynki o przeznaczeniu gospodarczym, przystawione do wewnętrznych ścian muru obronnego.
Stan obecny
Do dnia dzisiejszego zachowały się dolne partie muru obronnego, widoczne na znacznej części obwodu, a także skromne relikty zabudowy wewnętrznej i podstawa wieży bramnej, wysunięta w stronę wciąż czytelnej fosy. Wejście na teren ruin połączone jest z wstępem do skansenu archeologicznego, w ramach którego zwiedzić można zrekonstruowaną wczesnośredniowieczną osadę Łatgalów oraz grupę budynków wzorowanych na budowlach mieszkalnych z epoki brązu.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Borowski T., Miasta, zamki i klasztory. Inflanty, Warszawa 2010.
Herrmann C., Burgen in Livland, Petersberg 2023.
Tuulse A., Die Burgen in Estland und Lettland, Dorpat 1942.