Historia
Wieża Corr (gael. Caisleán an Chorraigh) zbudowana została w XV wieku, prawdopodobnie z fundacji angielskojęzycznej rodziny White, która była właścicielem wieży także w pierwszej połowie XVI wieku. Następnie przeszła w posiadanie właścicieli pobliskiego zamku Howth, rodu St Lawrence. Funkcje mieszkalne pełniła do XVII lub najdalej XVIII wieku.
Architektura
Wieża zbudowana została u nasady półwyspu Howth Head, w niedalekiej odległości od północnego wybrzeża. Tamtejszy teren pozbawiony był większych różnic wysokości, dlatego wieżę zapewne otaczały zewnętrzne umocnienia w postaci rowu fosy lub mniej warownego drewnianego, czy też kamiennego ogrodzenia. W jego obrębie znajdować się musiały zabudowania gospodarcze, takie jak stajnia, spichrze, albo obora. Droga mogła prowadzić też do przystani na pobliskim wybrzeżu. Po stronie wschodniej w odległości kilkuset metrów znajdował się zamek Howth.
Corr uzyskało formę bliższą szkockim, niż irlandzkim wieżom mieszkalnym, a to za sprawą zbudowania na planie litery L, złożonej z głównego bloku o wymiarach 6,4 x 5,8 metra i mniejszej narożnej wieżyczki po stronie północno – wschodniej. Wymiary wieży były niewielkie, podobniej jak grubość murów, dochodząca zaledwie do 1 metra grubości. Otwory w większości wykonano w prosty sposób, tworząc z ciosów ościeża szczelin i nieco szerszych prostokątnych okien ze sfazowanymi obramieniami. Co najmniej jedno okno najwyższej kondygnacji uzyskało bardziej dekoracyjną formę z zamknięciem w ośli grzbiet i z gzymsem okapowym. Jeden otwór szczelinowy umieszczono też w samym narożniku wieżyczki schodowej. Zwieńczenie wieży stanowiło przedpiersie. Na ścianie wschodniej podwieszono na nim wykusz, raczej o funkcji latryny, niż o roli obronnej (nie został umieszczony nad żadnym portalem wejściowym).
Nietypowo wieża miała aż dwa główne wejścia, oba utworzone w ostrołucznych portalach. Szersze znajdowało się pośrodku ściany północnej na poziomie przyziemia, które nie było bezpośrednio skomunikowane z piętrem. Portal ten zamykany był drzwiami blokowanymi ryglem, zasuwanym do otworu w grubości muru. Węższy portal znajdował się w tej samej ścianie na poziomie piętra, gdzie musiały prowadzić zewnętrzne drewniane schody lub drabina. Dodatkowo wejście z prostym lub pierwotnie ostrołucznym ościeżem wiodło do małej, doświetlanej dwoma szczelinami komórki, umieszczonej na poziomie parteru w narożnej wieżyczce.
Wnętrze głównej części wieży podzielone zostało na cztery kondygnacje, każdą z jednym, zbliżonym w planie do kwadratu pomieszczeniem. Komunikację między nimi zapewniała od drugiej kondygnacji wzwyż spiralna klatka schodowa w narożnej wieżyczce. Druga i czwarta kondygnacja przykryta była sklepieniami kolebkowymi, pozostałe drewnianymi stropami. Parter zapewne pełnił funkcje gospodarcze, ale nietypowo wyposażony był w narożniku w latrynę. Druga kondygnacja mogła pełnić rolę kuchni, oświetlanej czterema otworami, w tym jednym z bocznymi siedziskami. Trzecia kondygnacja zapewne pełniła funkcje mieszkalne, była bowiem wyposażona w kominek i latrynę oraz trzy okna, w tym dwa z kamiennymi siedziskami. Najwyższe piętro było doświetlone pojedynczym oknem z każdej strony i prawdopodobnie ogrzewane kominkiem umieszczonym dokładnie nad kominkiem niższego piętra.
Stan obecny
Wieża zachowała pełną wysokość do poziomu fragmentarycznie widocznego przedpiersia. Obecnie jest niezadaszona i bez podziału na kondygnacje z powodu braku stropów, ale przetrwało kilka pierwotnych otworów okiennych i portalowych, wykusz po stronie wschodniej oraz uszkodzone sklepienia dwóch kondygnacji. Warta uwagi jest także rzeźbiona ludzka maska w połowie wysokości północno – wschodniego narożnika. Całość wyróżnia się niewielkimi jak na irlandzkie wieże mieszkalne rozmiarami i nietypowym dla nich układem przestrzennym.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
O’Laughlin M., Families of County Dublin, Ireland, Kansas City 1999.
Salter M., The castles of Leinster, Malvern 2004.