Historia
Wieża mieszkalno – obronna Clonea najprawdopodobniej zbudowana została w XVI stuleciu. Funkcje mieszkalne pełniła do końca XVI wieku lub najdalej do połowy XVII stulecia, a więc do okresu powstań i walk irlandzkich katolików z angielskimi oddziałami rządowymi. W 1640 roku odnotowana została jako własność lorda Powera z Curraghmore, ale znajdować się już wówczas miała w stanie nie do naprawy. Pomimo takiego opisu majątek, a tym samym i wieża, oddawane były w dzierżawę jeszcze do początku XVIII stulecia, kiedy to zapewne doszło do ostatecznego porzucenia zabudowań.
Architektura
Wieżę Clonea zbudowano na niedużej, otoczonej fosą, skalistej wyniosłości terenu, po południowej stronie niewielkiego strumienia. Zewnętrzną strefę obrony wieży oprócz fosy pełnił kamienny mur o grubości 0,9 metra, wzmocniony dwoma narożnymi basztami, otaczający dziedziniec o wymiarach około 30 x 30 metrów. Sama wieża wzniesiona została na rzucie czworoboku wielkości 14,5 x 11,1 metrów, była więc konstrukcją stosunkowo dużą pośród późnośredniowiecznych domów wieżowych. Jako materiału budowlanego użyto nieopracowanego lub z grubsza obciosanego od strony lica kamienia, a także większych kwadr wzmacniających narożniki.
Mury wieży od strony zewnętrznej na poziomie pierwszej kondygnacji, a więc w miejscu gdzie były najgrubsze, utworzone zostały pochyłe, celem zachowania lepszej stabilności wysokiej budowli. Ściany przepruto nielicznymi i wąskimi otworami okiennymi oraz strzeleckimi, w tym typowymi dla irlandzkich wież mieszkalnych strzelnicami osadzonymi w samych narożnikach. Otwory były rozglifione do wnętrza i osadzone w szerokich wnękach zamkniętych łukami odcinkowymi. Wejście usytuowano na poziomie gruntu w ścianie południowej. Zwieńczenie wieży przypuszczalnie miało formę dookolnego chodnika straży, ukrytego za blankowanym przedpiersiem i otaczającego przykryte dwuspadowym dachem poddasze.
Wnętrze wieży podzielone było na pięć głównych kondygnacji, z których każda zawierała jedno duże pomieszczenie oraz wąską komorę w grubości najmasywniejszego czołowego muru południowego. W przyziemiu tejże ściany znajdował się przedsionek wejściowy, tradycyjnie po prawej stronie połączony ze spiralną klatką schodową, a po lewej z wnęką, czy też komorą dla strażnika lub odźwiernego. Na wprost osiągało się słabo oświetlone pomieszczenie o przeznaczeniu gospodarczo – magazynowym. Druga kondygnacja nad głównym pomieszczeniem była podsklepiona i również mogła mieć przeznaczenie pomocnicze. Kolejne kondygnacje, w tym jedna podsklepiona, zapewne służyły już celom mieszkalnym. Oprócz komór w ścianie południowej wyposażone były w małe pomieszczenia w grubości murów zachodniego i wschodniego, z których część najpewniej służyła jako latryny.
Stan obecny
Wieża Clonea jest dziś pozbawioną opieki ruiną. Do wysokości najwyższej kondygnacji zachowała się częściowo ściana północna, wschodnia i fragment zachodniej. Pod porośniętym trawą gruzem z zawalonych pięter być może ukryte jest przyziemie pozostałych ścian. Większość obramień okiennych została wyłamana, lecz przetrwał jeden narożny otwór strzelecki i szczelinowe okno północne. Wewnątrz widoczne są relikty sklepień oraz wnęk okiennych. Zabytkowa budowla prawdopodobnie znajduje się na prywatnym terenie, ale usytuowana jest blisko drogi publicznej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of South Munster, Malvern 2004.