Historia
Wieża mieszkalna Clonbrock zbudowana została w późnych latach XV wieku lub w pierwszej połowie XVI stulecia. Początkowo stanowiła własność irlandzkiego klanu O’Kelly, lecz już w latach 80-tych XVI stulecia przeszła na rodzinę Dillonów, którzy odkupili ją od wdowy po Tadhgu O’Kelly. Pomimo zaangażowania rodziny w katolickie powstanie z 1641 roku, nie została skonfiskowana lub też została szybko zwrócona. W okresie tym utraciła jednak funkcje mieszkalne. W 1786 roku odnotowana została jako znajdująca się w ruinie. Co więcej w 1807 roku uległa pożarowi wraz z sąsiednim nowożytnym domem, w trakcie przygotowań do obchodów urodzin barona Robert Dillona. Pechowa rezydencja uległa ponownemu pożarowi w 1986 roku.
Architektura
Wieża Clonbrock założona została na południowym brzegu niewielkiej rzeki Bunowen, na planie czworoboku o długości około 13 metrów i szerokości 11 metrów, w obrębie dziedzińca otoczonego kamiennym murem z trzema narożnymi cylindrycznymi basztami o średnicy około 6 metrów. U podstawy wieża uzyskała typowe dla budownictwa anglo-normańskiego nachylenie zewnętrznych elewacji, utworzone w miejscu o największej grubości muru obwodowego. W zwieńczeniu wieży utworzono przedpiersie, chroniące umieszczony za nim w koronie murów chodnik straży, obiegający przykryte dwuspadowym dachem poddasze. Jeden z narożników wieży podwyższono do formy czworobocznej wieżyczki strażniczo – obserwacyjnej
Wejście do wieży umieszczono w skierowanej w stronę dziedzińca ścianie wschodniej, w ostrołucznym i lekko fazowanym portalu. Zamykany był on żelazną kratą operującą ruchem wahadłowym, a także drzwiami blokowanymi ryglem zasuwanym do głębokiego otworu w grubości muru. Korytarzowy przedsionek połączono ze spiralną klatką schodową w narożniku południowo – wschodnim, nie utworzono natomiast komory, ani nawet wnęki dla strażnika lub odźwiernego. Na wprost z przedsionka przedostawano się do głównego pomieszczenia przyziemia, którym była mała i ciemna przestrzeń gospodarczo – magazynowa, doświetlana jedynie otworami szczelinowymi.
Spiralna klatka schodowa łączyła cztery pierwsze kondygnacje, wszystkie przykryte drewnianymi stropami. Czwartą kondygnację i najwyższe piętro łączyły schody w grubości muru południowo – zachodniego, prowadzące następnie wyżej na chodnik straży w koronie murów wieży. Na każdej z kondygnacji znajdowało się jedno duże pomieszczenie, a także korytarze w grubości ścian łączce klatki schodowe i latryny w ścianie północnej. Piętra pełniły funkcje mieszkalne. Druga, trzecia i czwarta kondygnacja wyposażone zostały w kominki, osadzone w ścianach wschodniej i zachodniej. Ich oświetlenie zapewniały nieregularnie porozmieszczane okna o początkowo wąskich formach.
Stan obecny
Obecna forma wieży to efekt remontów z 2008 i 2015 roku, w trakcie których w otwory i wyrwy w murze założono nowe ościeża okienne, oczyszczono elewacje z roślinności, mury wyspoinowano, a przedpiersie oraz poddasze odbudowano. Zabytkowa budowla jest dziś własnością prywatną, najpewniej nie udostępnianą dla zwiedzających, a co więcej leżącą z dala od dróg publicznych.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Butler R.J., Notes on the art and architecture of East Galway in the vicinity of Ahascragh, „Journal of the Galway Archaeological and Historical Society”, Vol. 70/2018.
Salter M., The castles of Connacht, Malvern 2004.