Clonamicklon – zamek

Historia

   Zamek Clonamicklon ufundowany miał zostać w początkach XIV wieku, ale do wzniesienia murowanych zabudowań dojść mogło dopiero w XVI stuleciu, z inicjatywy gałęzi rodziny Butlerów, zwanych Butlerami z Ikerrin. Zamek pełnił dla nich rolę drugorzędnej siedziby mieszkalno – obronnej w stosunku do Lismalin. Częściowo przebudowano go w pierwszej połowie XVII wieku, po tym gdy sir Pierce Butler uzyskał w 1628 roku tytuł wicehrabiego Ikerron. Rodzina Butlerów utraciła jednak Clonamicklon już w 1656 roku, po upadku katolickiego powstania skierowanego przeciwko protestanckiej administracji Anglików. W 1665 roku zamek zamieszkiwać miał niejaki John Pennefather. Późniejsi dzierżawcy często się zmieniali i nie przywiązywali wagi do starych zabudowań, które ostatecznie popadły w całkowitą ruinę.

Architektura

   Zamek założony został na płaskim, pozbawionym większych przeszkód naturalnych terenie, na planie regularnego czworoboku o wymiarach 43 x 43 metry. Jego obronę stanowił kamienny mur obronny o grubości 1,5 metra i wysokości około 4,5 metra. Wjazd odbywał się przez prostą bramę przeprutą w zachodniej części południowej kurtyny, prawdopodobnie zamykaną za pomocą brony i chronioną wykuszem machikułowym nadwieszanym na dwóch ostrosłupowych konsolach. Z obu stron bramę flankowały narożne baszty o średnicy około 5,5 metrów, większością bryły wysunięte w przedpole. Obie mieściły po trzy kondygnacje. Północna w planie uzyskała kształt podkowiasty, południowa cylindryczny. Nieco mniejszą wysokość miał budynek sąsiadujący z basztą południową.
   Główny reprezentacyjno – mieszkalny wieżowy dom zamku znajdował się w północnej części dziedzińca, dokładnie po przeciwnej stronie bramy wjazdowej na dziedziniec. Osiągał około 18,1 metrów długości i 10.7 metra szerokości, przy czym ściana północna stanowiła zarazem część obwodu obronnego zamku. Z bryły budynku ku północy wysunięty był niewielki czworoboczny ryzalit o formie wieżyczki wielkości 2,4 x 3,4 metra. Ponadto mniejszy i płytszy ryzalit o funkcji latryny znajdował się przy narożniku północno – wschodnim. Główna część domu nie była jednakowej wysokości, gdyż jego większa zachodnia część mieściła trzy kondygnacje, a mniejsza wschodnia cztery. Całość wykonana była z grubo ciosanego wapienia z niskim cokołem u podstawy ścian. Zwieńczenie murów mieściło otwarty chodnik straży ukryty za przedpiersiem.
   Wnętrze wieżowego domu północnego nad wszystkimi kondygnacjami przykryte było wyłącznie drewnianymi stropami, w przyziemiu opartymi na odsadzce, a na piętrach na wspornikach. Wejście musiało znajdować się w ścianie południowej, zwróconej w stronę dziedzińca. Przyziemie prawdopodobnie było jedną dużą przestrzenią, bez murowanych podziałów na mniejsze pomieszczenia. Na piętra dostać się można było za pomocą spiralnej klatki schodowej osadzonej w północnym ryzalicie, która obsługiwała obie części budynku – wyższą wschodnią i niższą zachodnią. Pierwsze i drugie piętro dzieliło się na wschodnią i zachodnią część najpewniej za pomocą drewnianych ścianek działowych. Pomieszczenia wschodnie były nieco niższe, ze względu na większą ilość kondygnacji w tej części budynku.

Stan obecny

   Ruiny zamku Clonamicklon obecnie połączone są ze współczesnym prywatnym gospodarstwem rolnym. W najlepszym stanie zachowała się frontowa południowa część muru obwodowego wraz z dwoma narożnymi basztami i pozbawioną ościeża bramą, nad którą dojrzeć jeszcze można dwie konsole po wykuszu machikułowym. Główny wieżowy dom mieszkalny zachował w całości ścianę północną wraz z ryzalitem klatki schodowej, ścianę wschodnią i część ściany zachodniej. W całości zanikła natomiast ściana południowa, przez co ruiny budynku otwarte są na gospodarczy dziedziniec.

pokaż zabytek na mapie

powrót do indeksu alfabetycznego

bibliografia:
Clutterbuck R., The Settlement and Architecture of Later Medieval Slieveardagh, County Tipperary, vol. I-II, Dublin 1998.
Salter M., The castles of North Munster, Malvern 2004.