Historia
Wieżowy dom obronno – mieszkalny w Cloghkeating zbudowany został przypuszczalnie w XIII wieku, w czasach gdy względy obronne przeważały jeszcze nad wygodą codziennego życia. Data jego budowy ani imię fundatora nie zostało odnotowane w przekazach pisemnych. Nazwa wskazywałaby, że wieża związana była z rodziną Keatingów. W trakcie powstania z lat 40-tych XVII wieku właścicielem Cloghkeating miał być Cormuck MacEgan, przedstawiciel jednego ze znaczniejszych w regionie rodów, który dzierżył także kilka innych domów wieżowych. Po połowie XVII wieku wieża w Cloghkeating miała być już porzuconą ruiną.
Architektura
Cloghkeating było niewysoką wieżą mieszkalną, czy też domem wieżowym lub tak zwanym domem z aulą (ang. hall house). Budynek wzniesiony został na niewielkim wywyższeniu terenu, na planie prostokąta o długości ponad 11,2 metrów i szerokości 8,2 metra. Ze względu na niedużą wysokość wieży, jej mury obwodowe uzyskały jedynie 1,2 metra grubości. Utworzono je z łamanego kamienia, jedynie z grubsza opracowanego od strony lica, ale wzmacnianego w narożnikach ciosami. W przyziemiu, gdzie mury były najgrubsze, utworzono typowy dla budowli anglo-normańskich cokół o pochyłych elewacjach (ang. batter). Wyżej mury wyprowadzono pionowo, aż do wieńczącego je chodnika straży. Pierwotnie wieża otoczona była niskim murem ogradzającym dziedziniec.
Początkowo budynek mieścił jedynie dwie kondygnacje, dostępne poprzez ostrołucznie zamknięte wejście, osadzone pośrodku ściany południowej na poziomie górnego piętra. Dostęp do niego zapewniać musiała drabina lub zewnętrzne drewniane schody, łatwe do usunięcia w razie zagrożenia, gdy konieczne było odcięcie się od napastników. Ponadto drzwi blokowane były ryglem zasuwanym do otworu w murze. W późniejszym okresie, gdy względy obronne zeszły na dalszy plan, przebite zostało dodatkowe wejście na poziomie gruntu, umieszczone dokładnie pod starszym portalem.
Przyziemie budynku było niską kondygnacją o przeznaczeniu gospodarczym, przykrytą drewnianym stropem osadzonym na kamiennych wspornikach. Prawdopodbnie nie posiadało kominka ani paleniska, dlatego nie służyło jako kuchnia, a jedynie jako spiżarnia i skład. Jego słabe oświetlenie zapewniały rozglifione do wnętrza szczelinowe otwory. Funkcje mieszkalne i reprezentacyjne pełniło piętro. Choć było ono wyższe, to jego dach kończył się poniżej poziomu murów obwodowych wieży. Okna na piętrze były również bardzo wąskie, ale miały boczne kamienne siedziska we wnękach.
Stan obecny
Cloghkeating stanowi przykład cennej budowli w typie domu wieżowego z aulą (ang. hall house). Do czasów współczesnych zachowała się ściana południowa budynku, większa część ściany zachodniej i krótki fragment wschodniej. Całkowitej degradacji uległa niestety północna część budowli, a także otaczający dziedziniec mur. Ościeża okienne i drzwiowe zostały zrabowane, wyrwano też część ciosów z narożników wieży, zapewne celem wykorzystania w innych budowlach. Wstęp na teren Cloghkeating jest wolny, gdyż zabytkowa budowla mieści się zaraz obok drogi publicznej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Cairns C., The tower houses of county Tipperary, Dublin 1984.
Salter M., The castles of South Munster, Malvern 2004.
Sweetman D., The Medieval Castles of Ireland, Woodbridge 2000.