Historia
Wieża mieszkalna Castletaylor, pierwotnie zwana Ballymcgrath, zbudowana została na przełomie XV i XVI wieku z fundacji irlandzkiego klanu O’Shaughnessy. Po okresie irlandzko – angielskich walk z połowy XVII wieku i będących ich konsekwencją konfiskat, miejscowe dobra przeszły na napływową rodzinę Taylorów, która w 1802 roku dostawiła do wieży nowożytne zabudowania pałacowe, a samą wieżę częściowo przebudowała. Całe założenie uległo spaleniu w czasie walk narodowowyzwoleńczych z lat 1919-1921 i ponownie po paru latach na skutek ataku bojówek IRA. Ostatecznie Castletaylor zostało porzucone w latach 30-tych XX wieku.
Architektura
Wieża zbudowana została na płaskim terenie, na planie zbliżonym do kwadratu, z nieco jedynie dłuższymi ścianami na osi północ – południe. Wyróżniała się murami utworzonymi w całości z kamienia ciosanego, układanego w regularne warstwy i łączonego zaprawą. Jej podstawa, gdzie mury uzyskały największą grubość, wyposażona została w pochyłe od zewnątrz elewacje, przechodzące w pionowe ściany od poziomu pierwszego piętra. Koronę murów zwieńczono przedpiersiem, ochraniającym otaczający poddasze chodnik straży.
Oświetlenie wieży pod koniec średniowiecza zapewniały szczelinowe otwory i wąskie okna, niesymetrycznie przeprute we wszystkich czterech ścianach. Proste, pozbawione zdobień i rozglifione do wnętrza szczeliny doświetlały i wentylowały najniższą kondygnację oraz mniej ważne pomieszczenia, takie jak klatka schodowa. Główne komnaty mieszkalne wyposażono w nieco większe okna, ujęte fazowaniem lub profilowanym obramieniem, z archiwoltami zamkniętymi w bardzo popularne u okresie późnego gotyku łuki w tak zwane ośle grzbiety. Większość okien była stosunkowo wysoka, ale ze względów obronnych bardzo wąska. Pomimo wewnętrznych rozglifień nie mogły one wpuszczać do wnętrza wiele światła.
Wejście do wieży znajdowało się na poziomie gruntu, w pobliżu zachodniego narożnika ściany północnej. We wnęce przecinającej cokół budynku umieszczono tam ostrołuczny i sfazowany portal, pierwotnie zamykany żelazną kratą. Krata ta nie działała na zasadzie opuszczanej z góry brony, ale zamykana była ruchem wahadłowym. Celem jej ochrony zbudowano nietypowe zabezpieczanie w postaci płytkiego i szerokiego wykusza nadwieszonego nad wejściem. Po zamknięciu krata mogła być blokowana łańcuchem, przeciąganym przez otwór w ościeżu portalu.
We wnętrzu wieży komunikację pionową zapewniała spiralna klatka schodowa w grubości muru narożnika północno – wschodniego. Na poziomie drugiej kondygnacji wiodła ona do schodów i korytarza w ścianie wschodniej, skąd można było przejść do głównego pomieszczenia, lub idąc dalej w murze, przejść paroma stopniami w dół, do komory osadzonej częściowo w pasze sklepienia kolebkowego, które przykrywało przyziemie wieży. Powyżej trzy kolejne kondygnacje przykryte były drewnianymi stropami.
Stan obecny
Wieża zachowała się do czasów współczesnych w pełnej wysokości, lecz częściowo została przekształcona w okresie nowożytnym. Od strony zewnętrznej najbardziej rzucają się w oczy neogotyckie duże okna w ścianie wschodniej oraz wieżyczka wieńcząca narożnik północno – wschodni. Przekształcana musiała być ściana zachodnia, sąsiadująca z nowożytnymi zabudowaniami mieszkalnymi, obecnie całkowicie zrujnowanymi i porzuconymi. Zabytkowa wieża jest dziś zamkniętą własnością prywatną, choć najpewniej możliwą do oglądania od strony zewnętrznej.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of Connacht, Malvern 2004.