Historia
Zamek zbudowany został pod koniec XII wieku z fundacji rodu Tyrrel, początkowo pod nazwą Castellossy, we wczesnym okresie nowożytnym przekształconą w Castelloste, Castellostie, czy też Castelloysty. Budowniczym mógł być Hugh Tyrrel, jeden z prominentnych uczestników anglo-normańskiej inwazji na Irlandię z 1169 roku, seneszal Hugha de Lacy, lorda Meath, od którego uzyskał baronię Castleknock. Prawdopodbnie w XIII wieku jeden z potomków Hugha rozbudował zamek przy użyciu kamienia. W przekazach pisemnych po raz pierwszy odnotowany został on w latach 1302-1306, kiedy to Castellossy wspomniano w kościelnym rejestrze podatkowym dekanatu Mullingar. Na początku XVII wieku Castlelost wciąż znajdowało się rękach rodu Tyrrelów, którzy ufundowali w okolicy nowożytny kościół. Miejscowe dobra rodzina mogła utracić na skutek nieudanego buntu z 1641 roku, zakończonego podbojem Irlandii przez angielskie wojska Olivera Cromwella i późniejszymi konfiskatami majątków.
Architektura
Pod koniec XII wieku zamek był zapewne typową budowlą motte, jedną z wielu, jakie postały na wyspach brytyjskich po najeździe anglo-normańskim. Składał się ze stożkowatego ziemnego kopca o z grubsza kolistym planie oraz dużego dziedzińca o wymiarach około 55 x 42 metry, lekko wyniesionego ponad okoliczny teren. Na kopcu znajdować się musiały główne zabudowania mieszkalno – obronne, natomiast dziedziniec pełnił rolę podzamcza. Cała zabudowa zamku pierwotnie była lekkiej konstrukcji drewnianej lub szachulcowej.
Przypuszczalnie w XIII wieku po południowo – wschodniej stronie kopca, w odległości zaledwie około 16 metrów, wzniesiony został murowany budynek na planie mocno wydłużonego prostokąta o długości około 15 metrów i szerokości 8,8 metra, z murami obwodowymi o grubości około 2 metrów. Pomimo masywnych ścian zapewne nie był wysoki, pełniąc raczej rolę tak zwanego domu z aulą (ang. hall house) niż wieży mieszkalnej. Zbudowany został przy użyciu z grubsza ociosanego od strony lica kamienia, układanego w niezbyt regularne warstwy i uzupełnianego drobniejszym gruzem.
Wejście do budynku znajdowało się na poziomie gruntu w krótkiej ścianie zachodniej, było więc skierowane w stronę kopca. Wiodło do gospodarczego pomieszczenia, oświetlanego szczelinowymi, rozglifionymi do wnętrza otworami, trzema od południa i jednym od zachodu. W ścianie wschodniej znajdowały się w grubości muru schody na drugą kondygnację, gdzie musiała się znajdować sala mieszkalno – reprezentacyjna. Przypuszczalnie oświetlały ją nieco większe okna, a ogrzewanie zapewniało otwarte palenisko, z którego dym mógł uchodzić przez otwartą więźbę dachową.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowały się mury obwodowe murowanego budynku oraz część kopca z XII wieku, w zachodniej partii zniszczonego na skutek budowy drogi z Rochfortbridge do Dalystown. Mury kamiennego budynku mają znacznie uszkodzone lico oraz wyrwy w miejscach pierwotnych otworów okiennych i wejściowych. Ponadto prawie całkowitej degradacji uległa ściana wschodnia, gdzie słabo dostrzegalne są schody na drugą kondygnację. Teren zabytku jest ogólnodostępny, choć działka może być własnością prywatną.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Goddard H., The Mote of Castlelost, County Westmeath, „The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland”, Vol. 40, No. 3/1910.
Salter M., The castles of Leinster, Malvern 2004.