Historia
Pierwotna murowana siedziba mieszkalno – obronna zwana Carrick lub Carrickoris przypuszczalnie zbudowana została w drugiej połowie XIII wieku z fundacji anglo-normańskiego rodu de Bermingham, a około drugiej połowy XV wieku lub na początku XVI stulecia powiększona. Z Carrickoris związane miały być wydarzenia z 1305 roku, kiedy to sir Pierce Birmingham i Jordan Cumin przeprowadzili na uczcie masakrę trzydziestu dwóch wodzów klanu O’Connor Faly, w tym Muirchertacha, władcy Offaly. Carrickoris jako ośrodek majątku ziemskiego zapewne funkcjonowało do drugiej połowy XVII lub najdalej do XVIII wieku.
Architektura
Pierwotna główna budowla mieszkalno – obronna w Carrick była niską wieżą mieszkalną lub tak zwanym domem z aulą (ang. hall house), założonym na niewielkim wywyższeniu terenu, na planie prostokąta o długości około 11 metrów i szerokości 10 metrów, z dłuższą osią na linii północny – zachód, południowym – wschód. Budynek charakteryzowały grube mury z jedno oraz dwustronnie rozglifionymi otworami strzeleckimi i doświetlającymi, a także brak przesklepienia we wnętrzu. Możliwe, iż początkowo miał on jedynie dwie kondygnacje, wzorem innych budowli tego typu zwieńczone dookolnym, otwartym chodnikiem straży.
Wieża mieszkalna stanowiła centralną część obronnego założenia z najważniejszymi pomieszczeniami mieszkalnymi i reprezentacyjnymi. W jej pobliżu, przypuszczalnie po stronie północnej i północno – zachodniej, funkcjonować musiały pomocnicze zabudowania gospodarze, pierwotnie zapewne o drewnianej lub szachulcowej konstrukcji. Ponadto na południowy – wschód od wieży w odległości kilkudziesięciu metrów zbudowany został jednonawowy kościół o oknach zamykanych późnogotyckimi łukami w ośle grzbiety.
Prawdopodbnie w drugiej połowie XV wieku wieżowy budynek został przedłużony po stronie południowo – wschodniej o około 4,5 metra, przy zachowaniu tej samej szerokości. W murach nowej części oprócz prostych szczelin zastosowano wąskie okna z zamknięciami w tak zwane ośle grzbiety i dekorowanymi obramieniami. We wnętrzu przedłużonej części umieszczono kuchnię z kominkowym paleniskiem, podsklepione pomieszczenie ogrzewane kominkiem powyżej oraz komnatę na trzeciej kondygnacji.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowała się południowo – wschodnia ściana wieży oraz większa część ściany wschodniej, przy czym ta pierwsza jest efektem późnośredniowiecznej rozbudowy, a część północno – wschodnia zawiera narożnik najstarszej budowli. Spośród detali architektonicznych zachowało się kilka późnośredniowiecznych uszkodzonych otworów okiennych oraz jedno z pełnym obramieniem na najwyższej kondygnacji elewacji południowo – wschodniej. Po jego lewej stronie widoczna jest również dolna część wykusza, osadzona na dwóch kamiennych konsolach. W pobliżu ruin wieży znajduje się porzucony średniowieczny kościół farny, w południowym murze którego, pomiędzy gałęziami bluszczu, dojrzeć można późnogotyckie otwory okienne.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of Leinster, Malvern 2004.
Sweetman D., The Medieval Castles of Ireland, Woodbridge 2000.