Historia
Murowana wieża mieszkalna zbudowana została przez przedstawicieli anglo-normańskiej rodziny Staunton w XIII wieku. Prawdopodbnie w XIV stuleciu następcy jej fundatorów, członkowie rodu MacEvilly, dokonali modernizacji wnętrza wieży i niewielkiej rozbudowy, a w XV stuleciu otoczyli ją murem obronnym. W niespokojnym okresie walk irlandzko – angielskich z drugiej połowy XVI wieku Carra stać się miała własnością Petera Barnwella, barona Trimleston, natomiast przed 1591 rokiem kapitana Williama Bowena. W latach 60-tych XVII wieku wieżę uzyskał sir Henry Lynch, którego potomkowie dzierżyli Carra aż do XIX stulecia. W okresie tym wieża była już porzuconą ruiną.
Architektura
Wieża zbudowana została nad wysokim brzegiem Lough Carra, na spłaszczonym fragmencie skalistego cypla. W XV wieku otoczona została obwodem kamiennego muru obronnego o rzucie nieregularnego pięcioboku. Nie licząc małego aneksu północnego, pozostała budowlą wolnostojącą, w odróżnieniu od prostokątnego budynku w narożniku południowo – zachodnim, który przystawiono dwoma bokami do muru obwodowego. W przeciwnym narożniku północno – wschodnim obronę w XVI wieku wzmocniono cylindryczną, drobną wieżą o średnicy 4,5 metra, w całości wysuniętą przed sąsiednie kurtyny. Bramę umieszczono po stronie wschodniej, a dodatkowo utworzono wejście od zachodu, w celu ułatwienia komunikacji z brzegiem jeziora. Ilość wolnego miejsca na dziedzińcu była niewielka. Dodatkowo mógł on być podzielony furtą na dwie części: zachodnią i wschodnią.
Wieża mieszkalna zbudowana została na planie prostokąta o długości około 15 metrów na linii wschód – zachód i 10,5 metrów szerokości na osi północ – południe. Początkowo była dość prostą budowlą, w której elementy obronne przeważały nad wygodą mieszkańców. Prawdopodbnie jedyne wejście do niej pierwotnie wiodło od północy, poprzez drabinę lub drewniane zewnętrzne schody na poziom pierwszego piętra. Wnętrza doświetlały niewielkie otwory szczelinowe, przy czym każdą kondygnację stanowiło jedno duże pomieszczenie kryte drewnianym stropem. Komunikację pomiędzy nimi zapewniały wąskie schody w grubości muru wschodniego, choć bez połączenia z przyziemiem. To ostatnie musiało być dostępne poprzez prosty właz w stropie i drabinę.
W późniejszym okresie średniowiecza mury wieży ujęte zostały pochyłym ku wnętrzu wydatnym cokołem. Wzmocnił on statykę całej budowli, lecz musiano w nim pozostawić otwory dla szczelin doświetlających przyziemie. Ponadto do wieży dostawione zostały trzy aneksy. Największy zbudowano po stronie południowej, przed wtórnie przebitym w przyziemiu wejściem. Pełnił on więc rolę przedsionka oraz być może zapewniał komunikację drewnianymi schodami z piętrem. Do północnej części ściany wschodniej wieży dobudowany został czworoboczny ryzalit latrynowy, do którego wejście prowadziło poprzez stary korytarz ze schodami w grubości muru. Przy zachodniej części elewacji północnej wybudowano natomiast kwadratowy w planie aneks, usytuowany w miejscu pierwotnego wejścia do wieży. Zapewne pełnił on również rolę latryny. We wnętrzu wieży przyziemie podzielone zostało wzdłużną ścianką działową na dwie komory, które następnie przykryto sklepieniami kolebkowymi. Na piętrze wieży w ścianie południowej wtórnie osadzony został kominek.
Stan obecny
Wieża znajduje się dziś w stosunkowo dobrym stanie, w formie trwałej ruiny o pełnym obwodzie murów, ale bez zadaszenia, przedpiersia i ze zniszczonymi aneksami północnym i południowym. Mur wokół wieży przetrwał na różnych poziomach wysokości. Znacznie zdegradowane zostały ściany budynku południowo – zachodniego, uszkodzona została również cylindryczna wieżyczka północno – wschodnia. We wnętrzu wieży nie zachowały się, ani nie zostały zrekonstruowane drewniane stropy, jedynie na pierwszym piętrze w XX wieku założono betonową platformę. Elewacje wieży, zarówno od strony wewnętrznej jak i zewnętrznej, były poddawane współczesnym pracom renowacyjnym. Wstęp na teren zabytkowej budowli może być obecnie zabroniony.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Lyons M., Tower Houses in the Carra Barony of County Mayo: A Condition Review, Castlebar 2009.
Salter M., The castles of Connacht, Malvern 2004.