Historia
Wieża mieszkalna Taaffe prawdopodobnie zbudowana została w XVI wieku, zapewne z fundacji bogatego kupca zajmującego się handlem morskim. Prawdopodbnie jeszcze w XVI stuleciu została powieszona o niższe skrzydło. W XVII stuleciu należała do rodziny Taaffe, od której uzyskała nazwę, i której jeden z członków, Theobald, otrzymał tytuł earla Carlingford. Wieża wciąż była użytkowana w 1797 roku, kiedy to służyła administracji pobierającej opłaty celne. Jednak już w 1836 roku odnotowana została jako znajdująca się w ruinie. Być może przed 1886 rokiem przeprowadzono jakieś prace naprawcze budynku, gdyż jego stan opisany został wówczas jako niezły.
Architektura
Wieża zbudowana została w środkowej części średniowiecznego miasta, tuż przy portowym nabrzeżu. Wzniesiono ją z łamanego, łączonego zaprawą kamienia o średniej i małej wielkości, ale również przy okazjonalnym wykorzystaniu większych głazów. Narożniki muru obwodowego oraz detale architektoniczne wykonano z dokładnie opracowanych ciosów. Budynek założono na planie prostokąta o wymiarach 14 x 8,7 metra, z niewielkim ryzalitem w południowej części elewacji zachodniej. Do wschodniej części elewacji północnej wieży nieco później dobudowano niższe, dwukondygnacyjne skrzydło o długości 12 metrów i szerokości 7,6 metra. Podobnie jak główna część wieży zostało ono zwieńczone blankowanym przedpiersiem w koronie muru obwodowego. Starsza część założenia posiadała cztery kondygnacje, ale zachodnia część wieży włącznie z ryzalitem została podwyższona o jeszcze jedno piętro.
Mury wieży pierwotnie przebite były nieregularnie rozmieszczonymi otworami okiennymi o różnorodnych formach. Na niższych kondygnacjach zapewne dominowały otwory szczelinowe, które doświetlały też na górnych piętrach klatki schodowe. Niektóre ze szczelin uzyskały sfazowane obramienia, niektóre zamknięto półkoliście, a niektóre prosto. Okna na kondygnacjach mieszkalnych zamykano półkoliście lub prosto. Najbardziej dekoracyjne otrzymały łuki w tak zwane ośle grzbiety, z archiwoltami ujętymi okapami i przestrzeniami pomiędzy nimi zdobionymi płaskorzeźbionymi dekoracjami. Wejście do wieży osadzono na poziomie gruntu w zachodniej części budynku, gdzie chronione było przez wykusz machikułowy rozpięty pomiędzy ryzalitem a główną częścią wieży.
Wewnątrz wieży kondygnacje rozdzielone były płaskimi stropami i sklepieniem założonym nad przyziemiem. Piętra skomunikowano dwoma spiralnymi klatkami schodowymi. Schody w grubości muru narożnika północno – zachodniego wiodły na trzecią kondygnację, a stamtąd kolejna klatka schodowa w ryzalicie południowo – zachodnim prowadziła na samą górę. Ponadto w masywnej ścianie zachodniej umieszczono też małe komory, być może służące za sypialnie lub schowki. Główne pomieszczenia na piętrach ogrzewane były kominkami i wyposażone w latryny w grubości muru narożnika północno – wschodniego. Część z okien wyposażona była w boczne siedziska osadzone w okiennych wnękach.
Stan obecny
Wieża Taaffe jest dziś jedną z dwóch miejskich wież mieszkalnych zachowanych w Carlingford i jedną z nielicznych budowli tego typu, związaną z klasą patrycjatu, a nie rycerstwa. Zachowała w całości mury obwodowe, włącznie z częściowo rekonstruowanym przedpiersiem. Niestety część jej otworów okiennych i drzwiowych uległa przekształceniu w okresie nowożytnym. W XXI wieku zabytkowa budowla poddana została remontowi, ale jej wnętrze prawdopodobnie nadal nie jest dostępne dla zwiedzających.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
O’Sullivan H., Gillespie R., Irish Historic Towns Atlas, No. 23, Carlingford, Dublin 2011.
Salter M., The castles of Leinster, Malvern 2004.
Taaffe R., Taaffe of County Louth, „Journal of the County Louth Archaeological Society”, Vol. 14, No. 2/1958.