Historia
Wieża Caheradangan, zwana również Strongford, zbudowana została w XV lub XVI wieku z fundacji możnej rodziny de Burgo (Burke, Bourke). Był to ród o anglo-normańskich korzeniach, ale u schyłku średniowiecza już przesiąknięty kulturą celtycką, mający za przodka przybyłego do Irlandii pod koniec XII wieku Williama de Burgh. Rodzina miała na terenie Galway wiele wieżowych siedzib mieszkalnych, dlatego skromne Caheradangan mogło być oddawane w dzierżawę. Nie wiadomo do kiedy wieża pełniła funkcje mieszkalne, ale najpóźniej w XIX wieku znajdowała się już w ruinie.
Architektura
Caheradangan zbudowane zostało na stosunkowo płaskim terenie po północne stronie rzeki Dunkellin, prawdopodobnie przy miejscu w którym funkcjonowała przeprawa. Wieża uzyskała rzut czworoboku zbliżonego do kwadratu o niedużych rozmiarach, długości 8,9 metrów i szerokości 8,2 metra. Mury utworzono grube na 2 metry na poziomie przyziemia, węższe powyżej pochyłych elewacji części cokołowej. Nad drugą kondygnacją w koronie muru obwodowego osadzono przedpiersie z krenelażem, osłaniające dookolny chodnik straży otaczający przykryte dwuspadowym dachem poddasze. Północno – zachodni narożnik na przedłużeniu klatki schodowej podwyższono do formy smukłej czworobocznej wieżyczki strażniczo – obserwacyjnej. Oprócz niewielkiej wysokości i przysadzistej bryły, cechą charakterystyczną wieży były narożne dwie obłe bartyzany, podtrzymywane przez kamienne konsole.
Wejście do wieży umieszczone zostało na poziomie gruntu, w krótszej ścianie północnej (dłuższa oś wieży została nieco odchylona ku północnemu – wschodowi). W grubości muru wyżłobione zostały prowadnice, w których pierwotnie zapewne operowała brona, rzadziej spotykana w irlandzkich wieżach mieszkalnych niż kraty zamykane ruchem wahadłowym. Tuż nad wejściem przepruto okazały otwór strzelecki o krzyżowej formie, z długą szczeliną wertykalną i krótką horyzontalną pośrodku pionowej. Oprócz niej i drobnego otworu w bartyzanie, elewacja północna pozbawiona była okien lub innych strzelnic. Także pozostałe ściany charakteryzowały się jedynie wąskimi otworami szczelinowymi, nadającymi budowli wybitnie obronny charakter.
Wnętrze przyziemia wieży zostało przykryte sklepieniem kolebkowym. Z racji bardzo słabego oświetlenie musiało ono pełnić funkcje pomocnicze i gospodarcze, choć także druga, przykryta drewnianym stropem kondygnacja, posiadała bardzo surowe warunki mieszkaniowe. Dostęp do niej zapewniała spiralna klatka schodowa osadzona w grubości muru narożnika północno – zachodniego. Skromną przestrzeń mieszkalno – gospodarczą wieży uzupełniało poddasze. Dodatkowo wewnątrz bartyzan mieściły się małe pomieszczenia dla straży kontrolującej najbliższe otoczenie budynku.
Stan obecny
Wieża obecnie utrzymywana jest w bardzo dobrym stanie, co zawdzięcza przeprowadzonym współcześnie pracom renowacyjnym, sfinansowanym przez prywatnego właściciela. Niestety jej wnętrze nie jest udostępnione dla zwiedzających, choć z racji położenia przy publicznej drodze zabytkowa budowla jest doskonale widoczna z zewnątrz.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of Connacht, Malvern 2004.