Historia
Zamek Brittas zbudowany został pod koniec XIII wieku, jako jedna z siedzib mieszkalno – obronnych możnego anglo-normańskiego rodu Burke. Prawdopodbnie w XIV i XV wieku był rozbudowywany, kiedy to wpierw wzniesiono kamienny mur obronny z narożnymi wieżami, a następnie latrynowy ryzalit przy jednej z nich. W 1607 roku zamek miał być oblegany przez wojska rządowe. W tym samym roku jego właściciel, sir John Burke z Brittas, został powieszony w Limerick, z powodu odprawiającego w jego domu msze katolickiego księdza. Zamek nie został jednak skonfiskowany, gdyż następca Johna, Theobald Burke, przyjął wyznanie protestanckie i uzyskał nawet w 1618 roku tytuł lorda Brittas. Już jednak w latach 40-tych Burke’owie z Brittas przyłączyli się do katolickiego buntu, przez co w połowie XVII wieku zamek został zajęty przez angielskie wojska Olivera Cromwella. Theobald uzyskał przebaczenie i zwrot części majątku w latach 60-tych XVII wieku, ale na skutek walk irlandzko – angielskich z lat 90-tych XVII wieku, kiedy to właściciele Brittas poparli bunt przeciwko Wilhelmowi Orańskiemu, zamek został ostatecznie skonfiskowany. Najdalej w XVIII wieku został porzucony przez nowych właścicieli i popadł ruinę. Około 1840 roku zawaliła się jedna z jego narożnych wież.
Architektura
Zamek zbudowany został na zachodnim, pozbawionym większych różnic wysokości brzegu rzeki Mulkear. Składał się z obwodu muru obronnego na rzucie prostokąta, lekko wydłużonego na osi północ – południe. Najbardziej zagrożona zachodnia część założenia wzmocniona została w narożnikach dwoma cylindrycznymi wieżami, prawie w całości wysuniętymi przed lico muru obronnego. Zabudowania mieszkalne i gospodarcze dostawione były na dziedzińcu do wewnętrznych elewacji muru obronnego po stronie południowej i wschodniej. Brama przypuszczalnie znajdowała się w najlepiej chronionym miejscu, w fasadzie zachodniej, pomiędzy dwoma wieżami. Być może mniejsza furta ułatwiała też komunikację z rzeką na wschodzie.
Wieża południowo – zachodnia uzyskała około 8 metrów średnicy, z wewnętrzną częścią od strony dziedzińca nadwieszoną na półkolistej arkadzie pomiędzy dwoma kurtynami. Elewacje wieży od strony przedpola przepruto radialnie rozmieszczonymi szczelinowymi, rozglifionymi do wnętrza otworami strzeleckimi. Przy każdym otworze umieszczono po cztery atrapy okrągłych otworów (ang. oillets), mających zwiększać pole widzenia i ułatwiać ostrzał z kusz, ale w Brittas z nieznanych powodów utworzonych jako ślepe. Wtórnie do wieży i sąsiedniej południowej kurtyny dobudowano czworoboczny ryzalit latrynowy.
Stan obecny
Do czasów współczesnych zachowała się wieża południowo – zachodnia wraz z ryzalitem latrynowym i dwoma sąsiednimi fragmentami muru obronnego. Kolejne dwa krótkie odcinki muru z otworami okiennymi po przyległych zabudowaniach mieszkalnych przetrwały w sąsiedztwie zawalonego już narożnika południowo – wschodniego zamku. W murach wieży najciekawszym elementem jest arkada od strony dawnego dziedzińca oraz szczeliny strzeleckie ze ślepymi otworami kolistymi. Ruiny zamku znajdują się na terenie prywatnego gospodarstwa rolnego.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Barry J.G., The Bourkes of Clanwilliam, „The Journal of the Royal Historical and Archaeological Association of Ireland”, Fourth Series, Vol. 9, No. 80/1889.
Salter M., The castles of North Munster, Malvern 2004.
Westropp T.J., The Principal Ancient Castles of the County Limerick, „The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland”, Fifth Series, Vol. 37, 2/1907.