Historia
Wieża mieszkalna Boherquill, zwana także Coolamber, zbudowana została w XVI wieku, z fundacji przedstawicieli klanu O’Farrell, prawdopodobnie na miejscu powiększonej i przebudowanej wówczas starszej budowli z XIII lub XIV wieku. W początkach XVII wieku Boherquill znajdować się miało w rękach Thomasa Nugenta, czwartego earla Westmeath. Jako że usytuowane było na granicy angielskiego osadnictwa, w połowie XVII wieku doświadczone zostało przez walki irlandzkich katolików z angielskimi protestantami. Najdalej w XVIII stuleciu Boherquill znajdowało się w ruinie.
Architektura
Boherquill nie było typową późnośredniowieczną wieżą mieszkalną, składało się bowiem z długiego na 23,6 metra budynku o szerokości 11 metrów, którego wysoka była jedynie bardzo wąska część północna. Mury obwodowe Boherquill nie były bardzo grube. Wzniesiono je na płaskim terenie, choć od północy znajdowała się niewysoka skarpa, a całość zajmowała wywyższoną o około 4 metry platformę o kolistym planie, z murem otaczającym dziedziniec o średnicy około 40 metrów. Jako materiału budowlanego północnej części budowli użyto z grubsza opracowanego kamienia, układanego w dość regularne warstwy i uzupełnianego wąskimi płytami. Narożniki wzmocnione zostały lepiej opracowanymi i większymi ciosami.
Środkowa i południowa część budowli mogła być starszą częścią Boherquill, do której dobudowano u schyłku średniowiecza partię wieżową. Posiadała dwie kondygnacje, przypuszczalnie mieszczące gospodarcze przyziemie i komnatę reprezentacyjną na piętrze. Prawdopodbnie obie te kondygnacje były jednoprzestrzenne, ewentualnie przegrodą dzielone było przyziemie. Wejście mogło się znajdować w połowie elewacji zachodniej na poziomie gruntu, ale aula na piętrze wzorem innych budowli tego typu mogła być dostępna drewnianymi schodami bezpośrednio z dziedzińca.
Wąska północna część budowli mieściła sklepione kolebką pomieszczenie w przyziemiu. Ze względu na słabe oświetlenie i brak ogrzewania musiało ono pełnić rolę gospodarczą. Pierwsze piętro było już mieszkalne, bowiem w ścianie północnej znajdował się kominek. W narożniku północno – zachodnim umieszczono strzelnicę, dostępną korytarzem w grubości muru. Jej szczelinowy otwór ozdobiony został od zewnątrz delikatnie zarysowanym łukiem w ośli grzbiet. Powyżej znajdowały się jeszcze dwie niskie, rozdzielone stropem kondygnacje, połączona z niższymi piętrami spiralną klatką schodową. Wyposażone były w płytki wykusz nadwieszony na ścianie północnej, sięgający aż poziomu przedpiersia.
Stan obecny
Do czasów współczesnych w najlepszym stanie zachowała się wieżowa część północna budowli, oprócz częściowo zawalonego narożnika zachodniego. Południowa i środkowa część budynku na przestrzeni wieków uległa prawie całkowitej degradacji, za wyjątkiem fragmentów muru wschodniego w przyziemiu. Przetrwało sklepienie najniższej kondygnacji w północnej wieżowej części budowli. Widocznych jest także kilka otworów okiennych i strzeleckich oraz wykusz na elewacji północnej. Zabytek znajduje się w rękach prywatnych, ale usytuowany jest tuż obok ogólnodostępnej wiejskiej drogi.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Salter M., The castles of Leinster, Malvern 2004.