Historia
Wieża mieszkalna Bevelly zbudowana została w XV wieku z fundacji rodziny Hodnett o anglo-normańskich korzeniach. W 1581 roku sir Walter Raleigh opisał wieżę jako uszkodzoną, ale mógł on wyolbrzymić jej zły stan z chęci uzyskania donacji miejscowych dóbr. W 1636 roku Bevelly zamieszkiwał sir Peter Courthorpe, dzierżawiący wieżę za 60 funtów rocznej renty. W połowie XVII wieku niejaki Roger Boyle miał obsadzić Bevelly garnizonem w trakcie walk irlandzkich katolików z protestanckimi Anglikami. Nie wiadomo kiedy wieża przestała pełnić funkcje mieszkalne i została porzucona, ale w XIX wieku z pewnością popadała już w ruinę. Częściowe naprawy oraz przekształcenia przeprowadziła przed II wojną światową armia irlandzka.
Architektura
Wieża zbudowana została na południowym brzegu cieśniny rozdzielającej wyspy Fota i Great Island, po wschodniej stronie brodu. W planie uzyskała kształt prostokąta o rozmiarach 13,5 x 10 metrów. Wymiary te dotyczyły części cokołowej, która od strony zewnętrznej otrzymała pochyłe elewacje, zmniejszające grubość muru obwodowego i rozmiary wieży od poziomu drugiej kondygnacji. Zwieńczenie wieży posiadało formę blankowanego przedpiersia, chroniącego otwartą galerię obronną utworzoną w koronie muru obwodowego wokół dachu poddasza. Zachodnia część wieży była o jedną kondygnację wyższa od pozostałej partii, dzięki czemu nad wejściem do budowli znajdowała się wysoka i szeroka platforma o funkcji obronno – strażniczej. Nie bez znaczenia musiało być także jej skierowanie w stronę pobliskiego brodu.
Jak większość irlandzkich wież mieszkalnych, Belvelly posiadało surowe elewacje, rozdzielone głównie szczelinowymi, w większości nieregularnie rozmieszczonymi otworami okiennymi i strzeleckimi. Część z nich miała formy wąskich prostokątów z lekkimi rozglifieniami od zewnątrz i głębokimi w środku budowli. Otwory doświetlające główne pomieszczenia zamknięte zostały ozdobnymi łukami w ośle grzbiety. Większe okna dwudzielne umieszczono jedynie na najwyższym, najlepiej oświetlonym promieniami słońca piętrze wieży. Wejście pierwotnie znajdowało się na poziomie pierwszego piętra, w ścianie zachodniej, gdzie utworzono ostrołuczny portal, dostępny po drabinie lub zewnętrznych, drewnianych schodach.
Najniższą kondygnację wieży stanowiło słabo oświetlone pomieszczenie magazynowe, dostępne z góry przez klatkę schodową osadzoną w grubości muru narożnika północno – wschodniego. Zostało ono przykryte ostrołucznym sklepieniem kolebkowym. Na pierwszym piętrze po stronie zachodniej znajdował się przedsionek, chroniony z góry otworem tak zwanej mordowni. Obok funkcjonowała spiralna klatka schodowa, łącząca wszystkie kondygnacje od pierwszego piętra wzwyż. Główne pomieszczenie pierwszego piętra przykrywał płaski strop. Drugie piętro wieży zajmowała wysoka komnata reprezentacyjna, zwieńczona kolejnym sklepieniem kolebkowym o ostrołucznym przekroju. Oprócz niej w grubości muru znajdowało się mniejsze pomieszczenie oraz komora z latryną. Najdogodniejsze warunki mieszkalne miała komnata najwyższego pietra, oddzielona od poddasza drewnianym stropem.
Stan obecny
Wieża w ostatnich latach poddana została renowacji sfinansowanej przez prywatnego inwestora. Odtworzone zostało jej blankowane przedpiersie, odnowiono, a w niektórych przypadkach zrekonstruowano otwory okienne i portalowe, a także lico elewacji. Wyremontowane zostały wnętrza celem ponownego przystosowania do funkcji mieszkalnej. Niestety w pierwszej połowie XX wieku część z pierwotnych otworów armia zastąpiła poziomymi szczelinami w celu przystosowania zabytku do celów wojskowych, i nie zostały one usunięte w trakcie renowacji. Co gorsza wieżę zwieńczono współczesną nadbudówką. Zabytkowa budowla znajduje się tuż przy publicznej drodze i plaży, jest więc od zewnątrz doskonale widoczna.
powrót do indeksu alfabetycznego
bibliografia:
Cotter E., Heritage Castles of County Cork, Cork 2017.
Salter M., The castles of South Munster, Malvern 2004.